Stefan Dąmbski, tytułowy egzekutor, trafił do oddziału AK w 1942 jako 17-latek. Przydzielono mu zadanie likwidacji Niemców i konfidentów. Po zajęciu Rzeszowszczyzny przez Sowietów Dąmbski kontynuował działalność konspiracyjną - wykonywał wyroki na przedstawicielach nowej władzy, a także brał udział w akcjach przeciwko Ukraińcom. Opisując te wydarzenia, autor pokazuje zarazem, w jaki sposób - będąc nastolatkiem - nauczył się zabijać i jak to się stało, że polubił to zajęcie. Egzekutor jest więc nie tylko opowieścią z życia partyzanta, ale przede wszystkim studium spustoszenia, jakie w człowieku sieje wojna - nawet, jeśli walczy on po "słusznej" stronie, w obronie ojczyzny. Swoje wspomnienia Dąmbski spisywał pod koniec życia, zdobywając się na niezwykle szczere i przejmujące wyznanie.
Tyle recenzja.
Dodam, że książka wywołała sporą burzę w środowiskach związanych z AK. Jednak nawet i tu nie zdobyto się na podważenie prawdziwości całej opisanej historii (choć były swego czasu takie próby). Dotyka też sprawy o wiele szerszej a mianowicie działalności AK. Coraz głośniej się mówi o błędnym wybraniu celów głównych ich działalności. Nie czas i miejsce na szersze rozważania na ten temat pokrótce chodzi o to że głównym celem organizacji powinna być ochrona obywateli polskich (rzez na Wołyniu, Zamojszczyzna i szereg innych wydarzeń to mocny argument za słusznością tego poglądu).
To trudna lektura dla osób sądzących iż walka z nieprzyjacielem to gloria i chwała. I zapewne tym się ona nie spodoba. Osobiście jednak uważam iż to bardzo ważna pozycja. Nie mi oceniać czyjeś postępowanie szczególnie w takich czasach jak II wojna światowa. Nie mi też oceniać autora jako człowieka.
Sądzę jednak iż im więcej punktów widzenia się pozna, tym łatwiej zdobyć się na zdrowy osąd. Dlatego uważam że to pozycja obowiązkowa dla tych, którzy interesują się tym okresem historii, a także być może jedna z ważniejszych jaka ukazała się w ostatniej dekadzie.
Oceniać ją można oczywiście różnie, ale na pewno warto przeczytać.
Polecam