7/24

Notatki myśliwskie z Afryki - Józef hr. Potocki

Gatunek: pamiętnik, podróżnicza

No cóż, Józef Potocki, oraz zaproszeni przez niego na wyprawę, hrabiowie: Tomasz Zamoyski i Jan Grudziński zdecydowanie zaliczają się do drugiej grupy z cytatu Alexandra Lake'a. Odradzam te książkę osobom bardzo kochającym naturę i zgrzytającym ze złości na wieści o kolejnych wyczynach myśliwych, bo opisane tu odstrzały wedle zasady przewodniej: "jak najwięcej" dotyczące szczególnie 'grubego zwierza' (lwy, nosorożce, słonie) mogą mocno poruszyć. Trzej panowie poużywali sobie przez te dwa i pół miesiąca.

Jeżeli jednak pozostawi się to z boku, to książka jest fantastyczna.
Sam styl Józefa Potockiego jest świetny, a widać iż jest to raczej spisana już po powrocie z wyprawy w oparciu o tytułowe notatki, z zachowaniem gdzieniegdzie formy dyariusza, oraz w niektórych miejscach dodaniem informacji, których Potocki i jego towarzysze nie mogli mieć podczas wyprawy. Efekty są bardzo udane, a wiele daje tu piękny kwiecisty styl autora w którym nie brak wręcz poetycznych określeń podczas opisu przyrody.

Dużym plusem jest tez duży przekrój tematyki. Nie jest to proste "zaczailiśmy się na lwa i BACH, szliśmy tropem słonia i BAM!", Potocki dużo miejsca poświęca opisowi fauny, przyrody, realiów Somalilandu końca XIX wieku, opisom broni myśliwskiej i technikom polowań, kwestiom organizacji, logistyki i aprowizacji takiej wyprawy, niuansom polityki i przynależności de jure tych terenów, czy też opisowi rdzennych mieszkańców Somalilandu, ich zwyczajów, wiary, itp. Z dyariusza myśliwskiego powstaje przepiękny obraz tego regionu roku 1897, kiedy to tereny te były jeszcze mało zbadane przez europejczyków.

Co uderzyło mnie podczas czytania, to punkt widzenia arystokraty końca XIX wieku dotyczacy zwierząt i ludzi. Nigdzie nie ma przemysleń dot. tego, że dzika zwierzyna istnieje zasadniczo tylko po to by ją odstrzeliwać w czasie sportu (myśliwych z Europy nazywa tu literalnie 'sportsmenami'), nie ma nic o tym, że czarnoskóre pospólstwo jest by białym służyć. To wynika samo z siebie z opisów, jest czymś tak naturalnym dla autora, że nie musi nadmieniać i stąd zachwyt nad pięknem zwierzęcia skwitowany prostym "zabiłem". Stąd też bezemocjonalny opis jak to Somalijczycy z jego karawany prawie umierają z pragnienia podczas końcówki wyprawy splatająca się z pochwała jak to wzorowo wypełniają swoje obowiązki.
Ten punkt widzenia odnajdywany pomiędzy wierszami to wartość dodana tej książki i gdyby ktoś chciał zagrac archetypem postaci znanym jako "wielki biały myśliwy" to gorąco polecam tę lekturę.

Ciekawe zresztą jak to się świat zmienia. Trochę ponad wiek... Dziś wszak niektórzy animal-fanatics potrafią mieszac z błotem właścicieli kotów, zwykłych dachowców, za to że karmią ich nieodpowiednią karmą, a na myśliwych wskazuje się z odrazą, pogardą. Dawniej piekny wielki lew wart był coś dopiero wtedy, gdy 'sportsman' przywiózł z Afryki jego skórę i prawie nikogo taki sport nie oburzał.

Uwagę zwraca też samo wydanie.
Jest to reprint pierwszego wydania z 1897 roku, będącego istnym dziełem sztuki w zakresie poligrafii, z pieknymi ilustracjami Piotra Stachewicza i zdjęciami robionymi podczas wyprawy przez samego Potockiego.

Ps. Jakąż trzeba mieć fantazję aby listę ekwipunku na wyprawę do Somalilandu rozpoczynać od 3-miesięcznego zapasu wody mineralnej Apollinaris, dla trzech ludzi, zakupywanej w Londynie

8/24

Pakt Ribbentrop-Beck - Piotr Zychowicz

Gatunek: polityka, II wojna światowa, political fiction

Że Hitler chciał związac Polskę z III Rzeszą sojuszem przeciw ZSRS, w celu zniszczenia sowietów, nie jest tajemnicą. Zychowicz zaczął tu od scenariusza political fiction w którym Polska (szczególnie w osobie Becka) taki krok czyni.
Wojna zaczyna się w 1940 historycznym zmasakrowaniem Danii, Norwegii i Francji, a potem Wehrmacht z Wojskiem Polskim robią urrrra! na Sowiety. Związek upada, a po latach wojny z Aliantami Niemcy wykrwawiają się i wtedy Polska robi kolejną volte w stylu historycznym Węgrów czy Rumunów i wbijając III Reichowi nóż w plecy, rozmontowuje Niemcy wraz z Aliantami, kończąc tym samym wojnę i erę obu europejskich totalitaryzmów.

Czy jest to scenariusz nieprawdopodobny? Oczywiście nie i Zychowicz zgrabnie wskazuje dlaczego tak w istocie mogło być gdyby Beck nie uniósł się honorem i w 1939 Hitlerowi ustąpił, oraz w/w sojuszem, choćby cichym jak tajny aneks w pakcie Ribbentrop-Mołotov, Polskę z Reichem złączył.

Zychowicz wskazuje wiele niuansów, jak choćby nawet profil polskiej armii tworzonej w międzywojniu bardziej na konflikt na wschodzie niźli na zachodzie. Pisze o tym, jak to Hitler ceniąc Polaków i będąc wielbicielem Piłsudskiego niekoniecznie musiałby traktować Polaków jako Untermensch i punktuje to świetnymi relacjami obu krajów po podpisania układu ze stycznia 1934. Pisze o tym, że ‘eksterytorialna autostrada to był pomysł… Polaków z czasów Republiki Weimarskiej, oraz, że Gdańsk był miastem etnicznie niemieckim. Pisze o tym, że faktycznie byłby to pakt z diabłem, ale zawarty przeciw szatanowi, a i za konszachty z Hitlerem nikt nie zapłacił w praktyce, czy to Słowacja, Węgry, Rumunia, czy to Włochy.
Wskazuje również, że nawet gdyby Hitler dobrał się nam, jako sojusznikowi do skóry po zniszczeniu ZSRS i niczym by się to nie różniło od historycznej okupacji, to i tak byłaby to okupacja parę lat krótsza, a co za tym idzie Polska nie ucierpiała by tak jak to było naprawdę. Ważne też jest to jak Anglia traktowała sojusz z Polską i dane gwarancje, jak to wraz z Francją do wojny gotowa nie była i wydała Polskę na pierwszy ogien, aby Hitler ją rozszarpał, a nie brał się najpierw za Zachód.

Ogólnie z jego wywodów wynika jasno (i jest to myśl przewodnia), że przy nieuniknionej wojnie ekspansji III Rzeszy, Polska mogła przetrwać jedynie powtarzając manewr z I wojny światowej, gdzie Najpierw Niemcy przetrącili Rosję, a potem Ententa zajechała Niemcy. Każdy inny scenariusz, to hekatomba narodu walczącego z Hitlerem, a później wpadnięcie w łapska Stalina.
Czytając to naprawdę ciężko tu się niezgodzie z tym wywodem.
„Ale”.

Cytat:

Napisał Zychowicz” Historia alternatywna jest często ośmieszana i traktowana jako dziedzina niepoważna. To błąd. Badania historyczne polegają bowiem na analizowaniu wydarzeń i decyzji podejmowanych w przeszłości. Jak zaś ocenić czy decyzje były słuszne, bez próby wyobrażenia sobie konsekwencji, jakie przyniosłyby ze sobą inne wybory? Tylko porównując i rozważając wszelkie możliwe scenariusze i dokonując bilansu ewentualnych zysków i strat - możemy ostatecznie uznać, że jakiś wariant był słuszny lub nie.

No to trzymaj się Piotruś i zapnij pasy.

Polska podpisuje pakt z III Rzeszą, w tajnym aneksie wydając wyrok na ZSRS. Zostaje rozpoczęta budowa autostrady na pylonach, przez „polski korytarz”, Gdańsk śladem Kłajpedy dołącza do Niemiec, Hitler pomaga dozbroić Polską armię na konflikt na wschodzie.

Ale nie atakuje zachodu.

Uznaje, że nie ma takiej potrzeby, bo Alzacja i Lotaryngia, tak jak i „wagon hańby” z roku 1918, mogą sobie poczekać. Ważniejsze jest Lebensraum, Generalplan Ost, i stojące za tym budowanie przeciwwagi dla USA wedle jej metod, czyli tworzeniem imperium kolonialnego w wersji kontynentalnej, gdzie za tereny na zachód od Missisipi robić ma Europa Wschodnia.
Poza tym Hitler jest zafascynowany GB, już wcześniej chciał z nią układu by Londyn dał jeno wolną rękę na wschodzie, chciał przełknąć opcję 1918 dając gwarancje zachodowi Europy.
(Są wszak i tacy, którzy uważają, że ‘wycieczka’ Hessa do Szkocji nie była samowolką i nawet w 1941 Hitler faktycznie był gotów wycofać się z Francji byle dano mu spokój w walce ze Stalinem).

GB i FRA patrzą na to z więcej niż niepokojem, ale otwarcie nie wystąpią w obronie Sowietów. ZSRS wszak to kraj który 20 lat temu na zachodzie chciano zniszczyć w zarodku. Nie ma CB, te zdemokratyzowane kraje muszą liczyć się z opinią publiczną. Poza tym, do takiej wojny Alianci nie są gotowi. Za rok, dwa... może i tak, ale nie teraz, szczególnie, że wmieszanie się w te awanturę to być może wystawienie kolonii na żer imperializmowi japońskiemu. Sytuacja jest napięta jak plandeka na żuku, cichcem zachód wspiera Stalina, ale wojna na zachodzie Europy nie wybucha i w pół roku koalicja niemiecko-polska obraca Związek Sowiecki w perzynę. Nawet i gdyby Japan sieknęło w USA, to Hitler nie wypowiada wojny. Ma z Aliantami napięty pokój, prawie że zimną wojnę, ale i masę roboty na wschodzie. Czas jeszcze przyjdzie. Zamiast wojny światowej są dwa konflikty nie związane ze sobą i następujące po sobie (właściwie nie zahaczając o siebie w czasie): w Europie Wschodniej i na Dalekim Wschodzie. Dla USA jest tylko jeden teatr, nie ma żadnego Roosveltowskiego „German First”.
„Mały plan” z Generalplan Ost zakładający wchłonięcie Polski i czystkę warstw przywódczych, opracowywany był (historycznie) od 1934, po (sic!) podpisaniu układu z Polską. Od dawna jest gotowy.
Czy w rok po zniszczeniu ZSRS, czy w kilka lat po (po opanowaniu sytuacji w podbitej, europejskiej części Rosji), po prowokacjach III Rzesza wjeżdża do RP by wchłonąć sojusznika.
Wjeżdża nie z Zachodu, północy i południa, ale z każdej strony. Również od środka, po infiltracji sojusznika.

Alianci już teraz wojnę wypowiadają, ale przypomnijmy, że Niemcy dostały w dupsko: 1. Przez wielkośc zaangażowania USA w teatr europejski, 2. Wojnę na dwa fronty, 3. Braki surowców na długi konflikt. USA jedzie z Japonią na doktrynie „Japan First”, frontu na wschodzie III Rzeszy już nigdy nie będzie, a Hitler ma w Rosji darmowy hipermarket surowcowy.
80% Polaków przeznaczonych do eksterminacji zgodnie z Generalplan Ost ginie w obozach w ciągu kilku lat i nawet gdy po bardzo długiej wojnie Aliantom jednak udaje się przemóc Wehrmacht na początku lat 50-tych, to między Wartą, a Bugiem zastają neokolonialną pustynię z niemieckimi farmami i resztką Polaków sprowadzonych do zakładanej przez nazistów roli półniewolników.

I co panie Zychowicz?
Książeczka na 350 stron leci do kosza.

Oczywiście przedstawiając taki scenariusz muszę liczyć się z tym, że coś poszło by nie tak. Nieprzewidywalny Mussolini, np. Okej, jestem świadomy. Tak mogło być, ale nie musiało. Również scenariusz zakładany przez Becka mógł się powieść gdyby Alianci zaskoczyli Hitlera uderzając jednak we wrześniu 1939 przełamując opór gorszych 30 dywizji Niemców na linii Zygfryda, lub robiąc Hitlerowi śmiechowy numer wślizgując się do Westfalii i Nadrenii przez Ardeny belgijskiego sprzymierzeńca.

Tak jak scenariusz Zychowicza mógł zaistnieć, a nie musiał, tak i scenariusz Becka mógł, choć nie zaistniał. Tak jak wariant Becka się nie powiódł, tak i mógł (przez to co napisałem wyżej) nie powieść się wariant Zychowicza. Brak zaś ZSRS skutkowałby eksterminacją narodu, gdy tymczasem przy porażce scenariusza Becka, doszło do hekatomby okupacji i później represjami stalinowaskimi +44 lat PRL, ale jesteśmy, żyjemy, istniejemy.

I książka Zychowicza nie byłaby zła, gdyby była napisana jako ciekawy wariant, ale niestety tak nie jest. Autor niestety udowadnia z fanatyzmem, że to była jedyna rozsądna decyzja sprzymierzyć się z Hitlerem. Pewnik wręcz. Nie było innej drogi, jedynie ta była dobra.
Gdy sam potem pisze, że trzeba wnikliwie badać różne scenariusze.

Nie będę rozwodził się nad wieloma kwestiami, gdzie pisarz mocno pojechał. Genialnie rozprawiono się z tym potworkiem w recenzji na Histmagu, powiedzieli co o tym myślą prof. Kornat, prof. Nowak i inni. Więc ja tu oszczędzę.

Dodam swoje tylko w kwestii stylu, a raczej strategii pisania tego ‘dzieła’.
Ilość powtórzeń własnych tez, ze wspomnianym w histmagowej recenzji przemilczaniem pewnych niewygodnych faktów/możliwości, lub zbywaniem tego jednym akapitem, jest porażająca. Zychowicz celuje tu w rycie tych tez czytelnikowi niczym dłutem w mózgu powtarzając je co chwila właściwie z czapy. Z drugiej strony celnie przytacza fakty i trafne spostrzeżenia (vide profil Wojska Polskiego), przez co ma nadzieje, na to iż za 50 razem czytelnik odruchowo przyzna w duchu rację, że tak być musiało. Że to jedyna właściwa droga.
Im Zychowicz jest tego pewniejszy, tym popuszcza wodze coraz mocniej szarżując i z logicznych argumentów przechodząc w bzdury kompletne, ale wszak przygotowany już odpowiednio czytelnik powinien płynąć tu z prądem autora nie?
Tedy i styl się zmienia.
Gdy na początku autor wykazuje błędy w polityce Becka i w obranej drodze, pod koniec jest już zwykły hejt (czasem w lekko prostackiej formie) i jechanie po Becku jak po łysej kobyle, że jakby dla Zychowicza obdzieranie żywcem tego „zdrajcy narodu” to za mała kara. Pod koniec robi się już nawet po prostu żenująco.

Cytat:

Napisał Zychowicz na zakończenie książki (…) tej książki nie napisałem ani z pozycji germanofilskich, ani antykomunistycznych. Ani z pozycji lewicowych, ani z pozycji prawicowych. Nie napisałem jej też z pozycji pacyfistycznych, militarystycznych, antysemickich, filosemickich, profaszystowskich, antyfaszystowskich ani jakichkolwiek innych. Napisałem ją z pozycji polskich.

Nope.
Ze swoich.

Tak myślałem, za co mógłbym tu wystawić inną ocenę, za ten przydługi, blisko 350 stronnicowy, hejterski felieton.
No ale nie potrafię.

Jestem zmęczona moim pechem co do literatury jaką sobie dobieram :P Proszę o pomoc

8/18

Salman Rushdie - Wstyd

[media]http://cf2-taniaksiazka.statiki.pl/images/large/C59/9788378184782.jpg[/media]

ocena: 6/10

Chyba każdy wie, że Samlan jest moim ulubionym autorem współczesnych czasów i czytam wszystkie jego dzieła jakie wpadną mi w ręce. Literatura ta wymaga od czytelnika sporo wysiłku. To nie są książki, które można łykać jak tanie landrynki. Niemniej nigdy nie miałam większego problemu ze zrozumieniem co autor miał na myśli. Wiadomo… czasami czytelnik mija się z twórcą na jakiejś płaszczyźnie, czy to z powodu różnicy wieku, czasu w jakich żyje, płci, religii, kultury, czy wykształcenia, ale te rozbieżności są na tyle niewielkie, by dało się pewną nić „porozumienia”.
Tym razem jednak Rusdhie ostro pojechał po bandzie i nie zrozumiałam ani krztyny z tego co napisał. Nie zrozumcie mnie źle, tak książka jest dobra, historia jest ciekawa, postaci nietuzinkowe, spostrzeżenia co do ludzi i świata bardzo trafne, dowcip na najwyższym poziomie. Czyta się to świetnie tylko, że… gdzieś pod tym wszystkim jest ukryte drugie dno. Jestem pewna, że pisząc tę książkę, autor miał na myśli konkretne zjawisko, czy może wszystkiego po trochu. Podejrzewam, że chodzi o Pakistan i jego ustrój polityczny jako taki. Od razu mówię, że sama na to nie wpadłam… bo Sali sam w pewnym momencie zaczyna się do tego przyznawać na stronach własnej powieści tylko… tylko znowu mam wrażenie, że coś mi umyka, że metafora jaką się posługuje jest jeszcze głębsza i nie tylko chodzi o kraj, ale i o ludzi. Nie wiem, czy chodzi o kogoś konkretnego, bo niestety nie interesowałam się nigdy historią Pakistanu, jedyne co wiem, to, że muzułmanie z hindusami się naparzali i w końcu „rozwiedli”, a później na islamski kraj spadła zaraza w postaci talibów, którzy zniszczyli coś, co przy odrobinie chęci mogło wyjść całkiem znośnie.
Ogólnie książka mi się podobała, nie żałuje, że ją czytałam, choć poczułam się przez nią wyjątkowo niedoinformowana - jeśli nie tępa. Będę musiała jeszcze kiedyś do niej przysiąść, może znajdę jakiś klucz (ach przypisy jak w BN byłyby cudowne ), który pozwoli mi zrozumieć niuanse.

9/18

Haruki Murakami - Na południe od granicy, na zachód od słońca

[media]https://s.znak.com.pl/files/covers/card/b3/T003796.jpg[/media]

ocena: 2/10

Nigdy nie czytałam Murakamiego, ale wielu znajomych go namiętnie „trzaska”, pomimo tego nigdy nie byłam ciekawa co ten autor wypisuje w swoich dziełach, być może dlatego, że zazwyczaj są one bardzo krótkie.
Tak się jednak złożyło, że robiąc porządki w biblioteczce znalazłam jedną jego książkę i z ciekawości przeczytałam te marne 200 stron i co tu dużo mówić...
Historia odtwórcza, ponieważ pierwowzorem są Cierpienia młodego Wertera lub Devdas. Bohaterowie płytcy. Stylistyka nadająca charakter „zwierzania” się przyjaciela ze swojego życia. Problem w tym, że to co ma do opowiedzenia jest nijakie i nudne, ale kusi ładnym językiem.
Jeśli chcecie poczytać o mężczyźnie, który nie umie żyć i karmi się swoją wybujałą fantazją, raniąc przy tym wszystkich którzy go kochają, to jest to pozycja w sam raz dla ciebie.

10/18

Stephen Dobyns - Świątynia martwych dziewcząt

[media]https://media.merlin.pl/media/300x452/000/003/983/56ba82b1d0f91.jpg[/media]

ocena: 5/10

Powiem szczerze, że patrząc po okładce i jej marnym wykonaniu spodziewałam się, że środek będzie równie nieciekawy. Zniechęcona poprzednimi wtopami literackimi, nie miałam żadnych wysokich oczekiwań co do lektury i… trochę się zdziwiłam, bo przyjemnie się to czytało.
Ot „lekki” (musze tu zaznaczyć, że problem poruszony w książce nie jest w żadnym wypadku „lekki” w sensie błachym i mianem tym posługuje się tylko dlatego, że przy morderstwach i spaczonych psychikach moja chora głowa po prostu odpoczywa i pogodnieje, choć jeśli by patrzeć po „straszności” tematyki to… w sumie dałabym 2/6 :P) thriller psychologiczny z bardzo dobrym ukazaniem powszechnego problemu społeczeństwa jakim jest zbiorowe odczuwanie czegoś, na przykład paniki lub niechęci oraz manipulacja tymże ludem.
Autor zgrabnie i dokładnie przedstawił stworzony przez siebie świat (czyli miasteczko mające kilka tysięcy ludności z bogatą historią) oraz ludzi w niej mieszkających. Bardzo, bardzo wielu ludzi o bardzo, bardzo barwnych charakterach i tłach, że aż dziw, że zmieścił się w niecałych 500 stronach.
Mamy na przykład głównego bohatera, który pełni rolę jedynie obserwatora i to postronnego - spokojnego nauczyciela biologii w podstawówce, który stara się trzeźwo patrzeć na świat. Jest samotnym mężczyzną, który kolekcjonuje różne dziwne rzeczy w słoikach z formaliną. Bardzo mocno ceni sobie przyjaźń z nastoletnią sąsiadką Sadie. Ma wiele zainteresowań - ściśle naukowych, ale także ułomności - na przykład kiedyś podglądał niewidomą sąsiadkę z okna swojej sypialni. Nie ma w tym jednak nic przesadzonego, przez co postać wydaje się bardzo… ludzka. Jest zwykła, nudna, nie wyróżniająca się, a jednak przyciągająca i mająca coś do zaoferowania.
Rozdziały są krótkie i esencjonalne, systematycznie dozujące napięcie, selektywnie lecz nie wybiórczo przedstawiające fakty. Natrafiłam na garść literówek, ale nie bardzo mi one przeszkadzały.
Ogólnie polecam, do czytania w podróży w sam raz bo literatura ta nie absorbuje za bardzo mózgu przy jednoczesnym nieprzynudzaniu.
Tylko zakończenie… ostatnia jedna strona… niepotrzebna i strasznie randomowa moim zdaniem, że aż wybuchłam śmiechem.

9/24

Continuum - Kamil Brach

Gatunek: obyczajowa, science fiction

Jacek w Bieszczadach znajduje zegarek będący wehikułem czasu, a choć jego życie jest więcej niż udane, to jest taka jedna zadra w jego życiu, taki jeden brak kogoś.
Cóż zatem zrobić z tym fantem?

Książka nie jest może odkrywcza względem podobnych historii filmowanych czy publikowanych. Podróże w czasie, wpływanie na pewne zdarzenia, efekt motyla prowadzący do zmian większych niż się planowało, a w końcu gorycz efektów.
I konkluzja jak w filmie z Ashtonem Kutcherem: "Masz możliwość zmiany przeszłości? To dla własnego i bliskich dobra tego nie rób".

Jedynego nowatorstwa jakiego się spodziewałem już widząc iż ta książka nie odbiega od powyższych schematów, było - skąd tam się wziął ten zegarek. Autor wytłumaczeniem na kolana nie rzucił, ale wybrnął dodając książce ciekawy wątek. Reszta? Milczeniem?

Nie do końca.

Jakkolwiek od true obyczajówek i light romance mnie odrzuca, to te niuanse stanowiące podstawę dla powieści sci-fi o podróży w czasie tu serio zatrybiły.
Autor położył spory ciężar na przedstawieniu emocjonalnych powodów bawienia się w boga, czy też wymiarów miłosnego uczucia do kogoś w różnych wersjach głównej postaci przeżywających inaczej kilkanaście lat.
W tej materii też nie jest to odkrycie Ameryki, ale tutaj jest to przedstawione głębiej.

Co do samego stylu, to jest już różnie.
Książkę czyta się niesamowicie płynnie i wartko, ale widać spore braki warsztatowe od czasu do czasu. Gdzieś będzie to infantylność sceny, gdzieś przydługie przedstawienie zdarzenia. Czasem taki sobie poziom dialogu (choć to wyjątki akurat).
No ale to debiut.
A jak na debiut to naprawdę niezła kniha.