Spis Stron RPG Regulamin Wieści POMOC Kalendarz
Wróć   lastinn > RPG - ogólnie > Systemy i dyskusje historyczne
Zarejestruj się Użytkownicy

Systemy i dyskusje historyczne Tematy związane ze wszystkimi systemami historycznymi i okołohistorycznymi, a także dyskusje poświęcone historii.


Odpowiedz
 
Narzędzia wątku Wygląd
Stary 01-10-2008, 19:19   #1
 
Rudolf's Avatar
 
Reputacja: 1 Rudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemu
Kto kim w dawnej Rzeczypospolitej

cz.I
Witam wszystkich

Ostatnio wpadła mi w ręce książka pana Zbigniewa Góralskiego pt. "Urzedy i godnosci w dawnej Polsce". Chciałbym przedstawic ten aspekt naszej historii, uważam, że warto. Zapewnie najbardziej przyda się to graczom w Dzikie Pola i nie tylklo? W podręczniku przedstawiono tylko hierarchię urzedów ziemskich wyliczając ją z góry do dołu. Ja chciałbym je dodatkowo opisac (po krótce) historię urzedu lub godności, historia, co należało do jej powinności. Chciałbym również przedstawic to zagadnienie w szerszym zakresie, nie tylko urzedów ziemskich, ale i innych np. senatorskie, dworskie.

Nie przedłuzając,a jak to zwykle bywa zacznę od początku.

1. Urzędy senatorskie (Senat)

W Skład senatu Dawnej Rzeczpospolitej wchodzili: biskupi, wojewodowie, kasztelani i urzednicy centralni. Obowiązywała w nim ścisła hierarchia. Prócz hierarchi ważności urzedów była jeszcze i druga - starszeństwa diecezji, województw i ziem.
W ten sposób skład senatu ustalił sie za panowania Zygmunta starego, a doprecyzowano w 1569r. Pierwsze miejsce wśród dostojników świeckich zajmował kasztelan krakowski ( dlaczego? aby zrównoważyc zbyt mocną pozycje wojewody krakowskiego, a wywodzi sie to jeszcze z rozbicia dzielnicowego). Dopiero po nim szli wojewodowie, równi im kasztelan wileński i trocki, starosta żmudzki, nastepnie urzednicy centralni oraz reszta kasztelanów (niższe miejsce urzędników centralnych, najważniejszych przecież w państwie, wynikało stąd, że weszli oni do senatu, gdy on już istniał i miał ustalony skład. W 1768r. zmieniono kolejnośc: kasztelanowie spadli na sam koniec, a 'ministrowie' weszli przed nich, zajmując miejsce po biskupach i wojewodach).
Prymas - był nim zawsze arcybiskup gnieźnieński, stał na szyczycie hierarchii godności. Formalnie instytucja prymasa powstała na pocz. XV w. choc nazwa znana była wcześniej. Gdy w 1412 r. utworzono arcybiskupstwo lwowskie powstały obawy, że może zostac naruszona zwartośc hierarchiczna polskiego kościoła i zwierzchnia w nim rola arcybiskupa gnieźnieńskiego, uświecona historią i tradycją. Potwierdzenie tej zwierzchnosci z formalnym tytułem prymasa uzyskał arcybiskup Mikołaj Trąba w !417 r.od odbywającego sie właśnie soboru w Konstancji. Od 1515 r. prymasi posiadali także tytuł honorowy legata papieskiego (legatus natus), a w 1749 r. otrzymali prawo noszenia stroju kardynalskiego. Przywileje te i tytuły posiadają i dziś.
Od roku 1572 (pierwsze bezkrólewie) prynas, jako przewodniczący senatu uzyskał oficjalnie stanowisko miedzykróla - 'interrexa', głowy państwa na czas, gdy tron pozostawał bez swijego właściciela. Reprezentował kraj na zewnątrz, kierował jego administracją i przygotowywał elekcję nowego władcy. było to zresztą potwierdzenie od dawna istniejącej tradycji. Już Władysław Jadiełło zwał go "vicarius Regui generalis' (grnrealny zastępca królewski). Teraz tradycja , wola większosci katolickiej w sejmie - a jesteśmy w okresie kontrreformacji- stała się prawem. Przeciw włady politycznej prymasa wystąpili działacze stronnictwa egzekucyjnego, a także innowiery. Twierdzili oni ,że prymas przywłaszczył sobie stanowisko, agodnośc te powinien piastowac marszałek wielki koronny lub marszałek koła rycerskiego.
Przygotowujac elekcję, prymas zwoływał sejmiki i sejmy. Po wyborze króla ogłaszając to zebranym dokonywał formalnej nominacji elekta. posiadał prawo, wywodzące się ze średniowieczapotwierdzone przywilejem Kazimierza jagiellończyka z 1451 r., koronacji króla i każdorazowo królowej, choc w czasie jego nieobecności mógł tego dokonac każdy biskup.
Wrazie końieczności mógł decydowac o wojniejak i również rozdawac urzedy, choc była to prerogatywa wyłącznie królewska.
Z racji swego stanowiskaprymas zajmował drugie miejsce w panstwie po królu. Musieli mu ustępowac pierwszeństwa wszyscy, nawey książęta krwi i nuncjusz papieski. Prymas kierował sumieniem panującego, jako duszpasterz i 'proboszcz' rodziny królewskiej, był też sedzią jego poczynań politycznych. Jako przewodniczący senatu mógł praktycznie dysponowac instancjami ustawodawczymi. Miał prawo zwoływac sejm, gdyby król nie uczynił tego w ystawowym terminie, mógł zgromadzic senat na prywatne narady także w nieobecności króla. on decydował o wprowadzeniu w życie artykułu de non prasetanda obedientia, określającego wypowiedzenie przez naród posłuszeństwa władcy.
Konstytucja 3maja wprowadziła prymasa do Straży Praw (Rady Ministrów). Należy dodac, że było mu podporządkowane także szkolnictwo początkowo kościelne, a od 1773 r. już i świeckie, od 1776 r. przewodniczący Komisji Edukacji Narodowej.
Był więc suwerenem w państwie. Miał prawo bicia i emitowania własnej monety. Utrzymywał tez własny dwór równy królewskiemu, z urzędnikami jak u panującego. Urzedy obsadzała z regóły wysoko postawiona szlachta. jego marszałkiem naddwornym zawsze bywał senator, przeważnie kasztelan.Marszałek ten od 1764 r. był nieformalnie zaliczany do urzędników państwowych, a razie nie obecności marszałków (koronnego i nadwornego) mógł ich zastąpic - niósł wtedy laskę przed królem. Warto wspomniec także krucyfera, sługę noszącego krzyz przed prymasem. Spełniał bowiem czasem na posiedzeniach sejmu role zupełnie nieprzystojną: kręcąc w sposóbumuwiony krzyzem, dawał wskazówki posłom i senatorom jak mają głosowac z wola prymasa.
Pierwszym zastępca prymasa był zwyczajowo biskup kujawski, rezydujący we Włocławku, drugim biskup poznański - od jego diecezji należała Warszawa, od 1596 r. stolica państwa.

Zabrawszy sie do pisania okazało się, że lepiej będzie podzielic ten temat na kilka mniejszych części. Poprostu nie chciałem , aby post ten ciągną sie w nieskończonośc. Postanowiłem wiec, iż będę co jakiś czs dodawał opis kolejnych urzedów, co myśle, że wpłynie dodatnio na ten artykuł.
 
Rudolf jest offline   Odpowiedź z Cytowaniem
Stary 01-10-2008, 19:33   #2
Banned
 
Reputacja: 1 Arango jest na bardzo dobrej drodzeArango jest na bardzo dobrej drodzeArango jest na bardzo dobrej drodzeArango jest na bardzo dobrej drodzeArango jest na bardzo dobrej drodzeArango jest na bardzo dobrej drodzeArango jest na bardzo dobrej drodzeArango jest na bardzo dobrej drodzeArango jest na bardzo dobrej drodze
Pomysł bardzo dobry, ale mam parę uwag co do samego wyglądu postu i jego miejsca zamieszczenia (to oczywiście tylko propozycje).

Może lepszym miejscem byłby dział Artykułów ?

Tam masz możliwość dodawania kolejnych części, a jeśli wyniknie dyskusja będzie prowadzona w komentarzach - chyba materiał zyska na przejrzystości, nie przedzielany wypowiedziami innych.

Ale pomysł bardzo mi się podoba, (choć osobiście bardziej jako Gracz jestem zainteresowany urzędami niższymi - zawsze mi się mieszały

Nieco tylko rażą literówki, ale to zawsze można poprawić
 
Arango jest offline   Odpowiedź z Cytowaniem
Stary 01-10-2008, 19:37   #3
Adr
RPG - Ogólnie
 
Adr's Avatar
 
Reputacja: 1 Adr ma wspaniałą reputacjęAdr ma wspaniałą reputacjęAdr ma wspaniałą reputacjęAdr ma wspaniałą reputacjęAdr ma wspaniałą reputacjęAdr ma wspaniałą reputacjęAdr ma wspaniałą reputacjęAdr ma wspaniałą reputacjęAdr ma wspaniałą reputacjęAdr ma wspaniałą reputacjęAdr ma wspaniałą reputację
Zwykle wspieram wszelkie inicjatywy związane z DP. Nie wiem czy artykuł ma sens.

AZz tego co przed chwilą zerknąłem do dodatku Ogniem i Mieczem z pierwszej edycji jest rozdział poświęcony tej tematyce - "Urzędy i godności w Rzeczypospolitej" s. 65-90.

Książkę Góralskiego również znam i jest dosyć często spotykana w bibliotekach. Zawsze potencjalny czytelnik/gracz może tam sięgnąć i poczytać.

Chyba, że masz zamiar kompilować różne źródła i różne opracowania? Jeśli napiszesz o tych urzędach szerzej, podasz możliwości i pomysły wprowadzania ich do sesji. Wtedy to ma sens i jeszcze temu przyklasnę. Ale jeśli masz opierać się tylko na tej jednej pozycji to jestem przeciwny tematowi.

Pozdrawiam Adr
 
Adr jest offline   Odpowiedź z Cytowaniem
Stary 01-10-2008, 19:55   #4
 
Rudolf's Avatar
 
Reputacja: 1 Rudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemuRudolf to imię znane każdemu
Dzięki za podpowiedzi.
Temat był pisany w wordzie tam wyglądało to pięknie i ładnie, akapity odstepy. Fakt literówki są przejrzałem tylko po łebkach. Dla Ciebie drugim punktem bedą urzędy ziemskie
 
Rudolf jest offline   Odpowiedź z Cytowaniem
Odpowiedz



Zasady Pisania Postów
Nie Możesz wysyłać nowe wątki
Nie Możesz wysyłać odpowiedzi
Nie Możesz wysyłać załączniki
Nie Możesz edytować swoje posty

vB code jest Wł.
UśmieszkiWł.
kod [IMG] jest Wł.
kod HTML jest Wył.
Trackbacks jest Wył.
PingbacksWł.
Refbacks are Wył.


Czasy w strefie GMT +2. Teraz jest 11:38.



Powered by: vBulletin Version 3.6.5
Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.
Search Engine Optimization by vBSEO 3.1.0
Pozycjonowanie stron | polecanki
Free online flash Mario Bros -Mario games site

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172