Adr

Arango wpadł na arcyciekawy koncept inicjując ten temat. Nie pozostaje mi nic jak przyklasnąć i własny wpis poczynić.

Mam tylko pytania: Arango z jakiej literatury korzystałeś? Skąd są zaczerpnięte podane wyżej informacje?

Milly (niezwykle Miła to wiadomość, że gracze są dociekliwi i dokształcają się) wywołała temat uczuciowości. Ale o tym napiszę szerzej innym razem. Z tego, co pamiętam to w liceum omawiając "Pamiętniki" Paska, korzystaliśmy właśnie z tego fragmentu, który przytoczyłaś.







Panowie Bracia często po karczmach włóczą się, piją na umór. Natenczas potrzeba śpiewu odzywa się w człowieku. A jak wszem wiadomo śpiewać każdy może. Ale co śpiewać kiedy czasem fantazji zabraknie. Oto kilka przykładów śpiewek pijackich.



Jest jeszcze zaiste piękna pieśń o tym jak biblijny Noe się upił. Ale przytoczę ją następnym razem, bo już widocznie na pomięci słabuje.

Jeśli doczytacie do końca to dowiecie się "Czemu od wielkiego chichotania boli wnętrze". Zachowuje pisownię oryginalną:

Oto uczone wyjaśnienia Andrzeja Glabera z Kobylina czyli fragmenty wyjęte z książeczki "Gadki o składności członków człowieczych"

Czemu głowa człowiecza jest okrągła? Odpowiedź: Bowiem okrągła figura jest najgodniejsza ku przyjęciu w się wiele rzeczy, ale głowa wiele w sobie zamyka, jako smysły wnętrzne i zewnętrzne, takież i sprawy ich, przeto słusza, aby była okrągła.

Czemu głowa jest twardsza niż insze członki? Odpowiedź: Bowiem ona w sobie zamyka rzecz barzo miękką a wilgotną, która jest mózg, dla którego obrony potrzeba mocnej twardości.

Czemu głowa człowiecza nie prawie okrągła, ale trochę podługowata? Odpowiedź: Aby w niej tym snadniej mogły być rozdzielone trzy komórki potrzebne: pirwsza fantazyjej albo obaczenia, a ta jest w czele, wtóra rozumu, a ta jest we śrzodku, trzecia pamięć, a ta jest w tyle.

Czemu człowiek nieco wymyślając podnosi głowę i oczy w górę? Odpowiedź: Bowiem komórka mózgu wymyślająca jest w przodku głowy, przeto gdy głowa bywa w górę podniesiona, tedy się ona komórka odtwarza, a tak rychlejsze może być wymyślenie.

Czemu myślący o rzeczach przeszłych głowę na dół schylają? Odpowiedź: Bowiem pamięć jest w tyle głowy, gdzie są zachowane wszytkie przeszłe rzeczy, tak, że gdy głowa bywa ku ziemi schylona, tedy się komórka pamięci odtwarza, a wiatrowie duszni tam wchodząc pamięć poruszają.

Czemu głowa nie jest tak mięsista jako insze członki? Odpowiedź: Aby tak inszym członkom nie ciążała na wirzchu będąc, przeto u kogo jest wielka a mięsista głowa, znamionuje człowieka leniwego a złej kompleksyjej ku rozumowi.

Czemu głowa często bala? Odpowiedź: Bowiem głowa ma się w ciele jakoby komin w domu, gdyż w nię ze wszystkiego ciała, zwłaszcza z żołądka, dymy wstępują, które gdy będą grube, obrażąją mózg. Bowiem dwie wielkie żyle od mózgu pochodzą aże do czeluści żołądkowych, a tak, gdy żołądek bywa przepełnion, tedy żyły one zatkają sie złą wilgotnością, która do mózgu wstępując obraża. I przydawa sie też bolenie głowy z picia mocnego, którego dym mocny mózg zaraża, takież z obciążenia potraw ostrych, jako jest czosnek, cebula etc., albo też z zastanowienia wiele flegmy w żołądku, z którego febra ustawiczna przychadza i bolebie głowy.

Czemu niewiasty częściej głowa bala niż otroki? Odpowiedź: Bywa to z wilgości zbytnich, z których onym upławy bywają, z których powstawa plugawy a smrodliwy dym, który szukając wyścia przez głowę także ją porusza.

Czemu mózg jest biały? Odpowiedź: Jedna tego przyczyna, iż on jest zimny, bowiem zimno jest matka białości, jako gorąco czyni czarność i ogorzenie. Druga przyczyna, aby on mógł w się przyjąć podobę każdej barwej, jako wełna biała wszelką barwę na się przyjmuje, czego czarna nie dopuszcza.

Czemu mózg jest wilgotny? Odpowiedź: Aby tym łacniej w się przyjął wszelkie wyciśnienie, jako wosk miękki albo ciało rychlej w się wszelki obraz przyjmie, czego kamień nie dopuści.

Czemu mózg jest zimny? Odpowiedź: Napirwej, aby zimnością swą wyczyszczał a oświecał rozum, drugie, aby zimnością chłodził gorącość serdeczną.

Czemu wszytkie smysły są w głowie? Odpowiedź: Bowiem tam jest stolec mózgowy, od którego wszytkie smysły rządzą się, przeto aby tym pilniej były sprawowane, postawiony są blizu niego.

Czemu człowiek oniemieje, gdy go pierwej wilk uźrzy? Odpowiedź: Bowiem wilk jest źwierzę, które ma mózg barzo zimny. Też źrze tak wiele naraz, iż ma za trzy dni dosyć, tak że z niego pochodzi para zimna a jadowita, która z wiatrem przychodzi aż do ust człowieczych i ciągnie ją w się człowiek dychanim, tak ze ona zarażając ściąga w człowiecze trestki głosowe, iż nie może wolno mówić.

Czemu wilk też nie oniemieje, gdy go człowiek pierwej uźrzy? Odpowiedź: Bowiem człowiek nie ma w sobie takich duchów jadowitych, które by mogły wilka zarazić.

Czemu szyja ma w sobie pustość, jaka jest w gardle na przodku, od języka począwszy? Odpowiedź: Bowiem tam jest potrzebna sprawa dwu części: jednej ku wpuszczaniu pokarmu w żołądek i w jelita (tę po grecku zową Isophagus, jakoby połykający), drugiej ku braniu i wypuszczaniu wiatru od płuc i ku sercu; ta jest sucha i okrągła, jakoby z obrączek złożona, a to dla wypuszczania lepszego dźwięku ku mowie.

Czemu serce ustawno się chwieje w ciele? Odpowiedź: Bowiem się w nim rodzi z jego gorącości duch, który jest subtylniejszy niż wiatr; także on mnożąc się ustawno, szuka miejsca szyrszego w pośrzodku serca, roztwarzając je i podnosząc. Jakoż się tego podoba ukazuje w żołędziu włożonym w ogień, gdzież ciepło ogniowe wilgość żołędzia zagrzewając rozpuszcza ją a czyni subtylniejszą, która więc potym, szukając mieśca szyrszego, rozchodzi sie po żołędziu tak im poruszając, iż on wyskakuje z ognia i puka sie.

Czemu udy są tak miąższe? Odpowiedź: Dwoja jest przyczyna: jedna, gdyż natura chciała człowieka mieć nad wszytko żywe stworzenie, przeto mu też więtszą cudność dała w składności członków. Aby tedy była proporcyja, to jest słuszne rymowanie członków, gdyż zadek a biodra są tłuste, przeto też udy niejako są im przyrównane, bowiem byłaby rzecz gruba, gdyby cienki członek nosił na sobie tłusty a miąższy.

Czemu goleni są cienkie a długie? Odpowiedź: Dla prędkiego biegania albo uciekania, gdyby potrzeba, jako też to widamy miedzy źwierzęty, które im cieńczejsze nogi mają, tym prędsze są, jako jest sarna, zając, chart etc.

Czemu źle czyść albo uczyć się wnet po obiedzie? Odpowiedź: Bowiem czasu nauki ciepło, które by miało pracować około pokarmu, aby ji strawiło, opuszczając ji zabywa się albo zabawia około myślenia pilnego, a tak ona karmia zostawszy w świeżości a będąc opuszczona zagnije się a obraca w wilgoty złe i niestrawne, z których rozmaite choroby przychodzą. Dlatego ludzie wiele nad księgami siedzący rzadko tłuści bywają, a pospolicie bladzi albo jednak chorzy, a to dla złego trawienia pokarmu, które sobie psuja długim siedzeniem; stąd znać, iż kto ma tłusty brzuch, ten się niewiele uczy (chyba iżby to miał z przyrodzenia).

Ze specjalna dedykacją dla Miry ziewającej na SB.

Czemu człowiek ziewa? Odpowiedź: Powiadają, iż to bywa z niejakiej tęskności, jako z usiedzenia długiego, albo gdy siedzi miedzy nie lubymi, iżby się rad gdzie indzie widział. Drudzy mienią, iż ziewanie przychadza z dymów grubych od żołądka pochodzących, które gdy się ku czeluściom ustnym zbierają, tedy chcąc wyniść odtwierają je, a tak bywa jego ziewanie.

Czemu człowiek wznak sypiając miewa sny a widzenie straszliwe? Odpowiedź: Iż wtenczas odtwarza się komórka w mózgu, którą fantazyją zową, to jest zmyślanie dziwnych rzeczy. Też wtenczas kurzawy z wnętrza wstępują w głowę, które fantazyją zamieszają, a tak też wtenczas dziwne się plecie widzenie.

Czemu od wielkiego chichotania boli wnętrze, zwłaszcza wirzchnie? Odpowiedź: Bowiem śledziona jest przy żołądku, a żołądek pod wątrobą wisi, wątroba pod sercem, serce też z płucami się dzierży, tak iż ty wszytki członki trzymają się jeden drugiego; przeto gdy się jego śledziona imie barzo ruszać, co bywa w chichotaniu, tedy wszytkimi członkami onymi zatrzęsie tak, iż też bywa z boleścią. A mógłby taki śmiech być aż do umoru, jako pospolicie mówią: zdychał - prawie - od śmiechu.


Literatura:
1. Andrzej Glaber z Kobylina, Gadki o składności członków człowieczych z Arystotelesa i też inszych mędrców wybrane (1535), wyd. J. Rostafiński, Kraków 1893.
2. Reszta z pamięci. Jeśli ktoś uprze się to mu wynajdę źródła z których pisałem.

Na razie tyle chyba wystarczy.

Pozdrawiam Adr