- Karczma, prawicie, czy jakaś jest? - kmieć potrząsnął zarośniętymi przedramionami, ułożył rękawy koszuli. - A patrzajcie ino, o tam, budynek co na stodołę wyglądać może, a od stodół pozostałych w oddaleniu pewnym ustawiony jest. To będzie od lat dwóch oberża nasza. Może na takową na rzut pierwszy oka nie wygląda, może dla dyliżansów zajazd to nie jest, ale nigdzie tak nie zjecie dobrze, zapewniam was, waszmościowie. A i przenocować możecie. Owocnych modlitw! - odszedł, kołysząc się niebezpiecznie na boki.

Tymczasem Lenz już kluczył pomiędzy krzywo wbitymi w grunt płytami nagrobnymi, prosto ku zgarbionemu i schylonemu niczym groby owe mężczyźnie. Widocznie grabarz - August Kurtz - z kątem prostym miał na pieńku już od lat wielu i prostemu kątowi był gotów za wszelką cenę się przeciwstawiać. Smutna pewnikiem była to historia. I pouczająca.

- Oprowadzić was synkowie? - mlasnął i zachichotał. - Tacy zbrojni, ale drogę na byle cmentarnym gruncie gubią. Ja tu wszystkich lokatorów znam, ino zawołajcie, kogo odwiedzić chcecie, a w mig doprowadzę was do niego.

- Waść żarty sobie stroisz ze mnie? - zaskrzeczał przygarbiony grabarz. - Jakie kurewstwo, jaka czarodziejka? W życiu nie gwarzyłem z żadną Arjiladjore, taka jej mać, niech was szlag trafi, byście łaski Morra nie doświadczyli. Skąd takie, jucha psia, wymysły w łbach waszych, skąd taki koncept? - Grabarz mlasnął, ale ni kroku nie zrobił, w tył bok, czy na odwyrtkę. Jedynie podparł się na łopacie, gały wytrzeszczając na awanturników, jakby mu jakieś proroctwa przedstawili właśnie.

- Nie unoście się, bo to miejsce spokoju wiekuistego. - Grabarz mruknął i na stopach ku bokom wykrzywionych się uniósł. - Tedy ścichnijcie nieco. Jeśli macie list taki, to przed moje stare oczy schorowane go podstawcie, niechaj go obejrzę, bom ciekaw, cóż to za rzeczy się wyczyniają.

Wzmógł się wiatr, chłodził spocone grzbiety. Śmieci różne niosło pomiędzy nagrobkami, kurzu falbanki obijały się o kamień zmurszały, nogi Buhajów i Augsta Kurtza. Zaświszczało w trawie, jaszczurka pomiędzy krzaczkami przebiegła. Zanosiło się na ochłodzenie.

Lenz wyjął z kieszeni wymięty liścik, machnął nim przed zdziwioną grabarzową twarzą. Kurtz zamrugał i wyciągnął dłoń po świstek, bezskutecznie, dostał bowiem po łapach od Skaliego, który burknął pod nosem coś wielce obraźliwego. Chcąc, nie chcąc, trupów chowacz nachylił się z rękami w tyle i mrużąc oczy obejrzał sobie liścik. Jak widać było, może i niekumaty z lekka był, ale pisaty i czytaty. Zamrugał jeszcze dwa razy i odwrócił się do otaczających go awanturników.

- Ano, wychodzi na to, że znam tę dziewkę, choć nie z imienia, czy znajomości bliższej. - Grabarz chrząknął. - Błąkałem się wczesną nocą po lesie, szukając chrustu i opały, kiedy mnie wilcy napadli. Byłbym się z życiem rozstał, ale mnie ta dziewka, z jasną kosą i błękitnymi oczętami. Jak to poczyniła, tego mi nie wiedzieć przyjdzie, ale pogoniła zwierzęta. Myślałem sobie, rusałka, tudzież czarodziejka, ale taka czarodziejka, co złym zwyczajem się nie pieczętuje. Chyba... chyba jednak tak nie jest. Może i rację macie. Ale - uniósł głos. - z nikim się, taka wasza matula, się nie układałem, a do przejścia podziemnego was nie doprowadzę. I kropka, kurwimordy!