Bohaterem Zbyt głośnej samotności jest Haňtio, stary człowiek, który jak podkreśla w każdym rozdziale, od trzydziestu pięciu lat pracuje przy maszynie do prasowania papieru. Z “makulatury”, jaka jest mu zrzucana przez zsyp, stara się ratować jak najwięcej książek i przemycać je do domu. Miejscem akcji jest komunistyczna Praga. Według bohatera zanika w jej czasach pewien etos wrażliwości, i to nie tylko spoglądając przez pryzmat miasta, ale i całej rzeczywistości. Choć większa część książki ma miejsce w piwnicy Haňtio, nie oznacza to, że na kartach powieści niewiele się dzieje. Sporo tu bowiem metafizycznych odniesień, gdzie obok przyziemnych wątków, pojawiają się jak żywe postaci z literatury oraz historyczni myśliciele. A z kolei gdzieś w kanałach, pod zmęczonymi kamieniami stolicy, toczą bój dwie nacje pogrążonych w amoku szczurów. Jak widać zatem, puenta jest co najmniej ulotna i to właśnie staje się w tym wykwintnym dziele najciekawsze.
Dzieje się tak, ponieważ struktura powieści jest najprościej mówiąc, postrzelona, co zresztą stanowi cechę bardzo charakterystyczną dla stylu autora. Z jednej strony widziana jego oczami Praga ma senny, urokliwy rys. Tu nawet kanalarze lubują się w snuciu ckliwych historii, a każda knajpa to wizyta w małym, bajkowym świecie. Jednocześnie bohater przeżywa konflikt, którego zarzewiem jest obserwacja gasnącej podatności na piękno. On sam nie tyle ratuje woluminy przed zniszczeniem, co celebruje pewną postawę wobec sztuki, której widzi wokół siebie coraz mniej. Tu właśnie tkwi ponure sedno tytułowej samotności. Lecz może to nie z innymi jest coś nie w porządku, ale stary pracownik żyje jako relikt przeszłości, a jego myślenie to wyidealizowana mrzonka? Hrabal nie udzieli na to pytanie konkretnej odpowiedzi. Lubi bowiem snuć czysty strumień świadomości, gdzie brak jednoznacznych wniosków, tudzież morałów.
Jest swoistym wyzwaniem należycie ocenić przez dzisiejszą perspektywę twórczość człowieka, który permanentnie wpłynął na literaturę światową oraz mentalność Czechów jako taką. Dla mnie książka nadal jest bardzo świeża i choć napisania niby to luźnym stylem, posiada duży ładunek gorzkich przemyśleń. To świetna lektura dla tych, którzy cenią literaturę nie dla samego faktu czytania (a niestety robi się z tego czasem egzaltowane hobby), lecz idei, której owa jest bardzo wdzięcznym nośnikiem. Słowem mówiąc, rewelacja.

O tym wydawnictwie zrobiło się głośno jeszcze przed jego właściwą publikacją. Całe zamieszanie dotyczyło okładki i umieszczonego na niej tytułu serii “Andrzej Sapkowski przedstawia”. Cykl ten od dawna promuje konkretne tytuły z gatunku fantastyki. Tym razem jednak nazwisko znanego autora zostało aż nazbyt wyeksponowane. Poszło więc o to, że książkę można było wziąć za kolejną, oryginalną przygodę Wiedźmina, nie zaś fanowskie opowiadania. I choć trudno szukać osób, które urządzają pół-ślepe rajdy po księgarniach, tak rzeczywiście zabieg wyszedł mało fortunnie.
Same opowiadania zostały wyłonione podczas konkursu zorganizowanego między innymi przez “Nową Fantastykę”. To na łamach tego pisma właśnie, trzydzieści lat temu pojawiła się postać Geralta. Konkursowe dzieła miały odnosić się do świata Wiedźmina, lecz niekoniecznie traktować o nim samym. Część z resztą ledwie ociera się o temat Gwynbleidda, rozwijając wątki, które były dotąd poboczne lub tworząc zupełnie nowe historie.
Pióro Sapkowskiego łatwe do naśladowania nie jest, a przecież odnosząc się do wykreowanego przezeń uniwersum, mus było trochę od starego wygi skopiować. Poziom tej inspiracji jest tu w dużej mierze przeciętny. Zbiór pożera się bardzo szybko, gdyż większość opowiadań posiada prostą strukturę, nawet jak na ten rodzaj literatury. Są rzeczy całkiem zgrabnie napisane, typu zwycięski Kres cudów Piotra Jedlińskiego, gdzie mamy czas przyjrzeć się swojskiej wsi, uśmiechnąć do krotochwil Jaskra, no i wreszcie przejść do właściwego mięska, czyli awanturniczej wyprawy z Wiedźminem na czele. Rzeczywiście przebija się tu czasem duch nowej przygody, tak obecny w pierwotnych dziełach Sapkowskiego. Całkiem spodobała mi się również Lekcja samotności Przemysława Gula, stanowiąca opowiadanie w opowiadaniu - historię opowiedzianą ustami dumnej czarodziejki. Tutaj wracamy do jej lat młodzieńczych i pozornie banalnych poszukiwań alchemicznych ingrediencji. Niby to bardzo oddalone od postaci Geralta, a jednak czuć tutaj specyficzny, surowy klimat. Niezła jest też Skala powinności, czyli rzecz o Coenie i niespodziewanej towarzyszce, pomiędzy którymi zarysowano ciekawą chemię. Tytułowe Szpony i kły przedstawiają znaną historię o strzydze, lecz napisaną z nowej, dość intrygującej perspektywy. Dziewczyna, która nigdy nie płakała jest zaś naiwną fabułą o odkupieniu win pewnej elfki. Mimo swej oczywistości, potrafi jednak chwilami zaangażować.
Są jednak rzeczy, które zwyczajnie nie powinny się tu znaleźć. Krew na śniegu nie ma w sobie praktycznie żadnego pazura, Bez wzajemności aż boli przez swoją toporność, natomiast Ironia losu posiada zwyczajnie głupie zakończenie. Z kolei Ballada o kwiatuszku robi raczej za żartobliwy eksperyment, niż właściwe opowiadanie. Zauważyłem również, że wiele tytułów miało wyraźny problem z subtelnością swoich nawiązań do oryginału, co przecież stanowiło clou antologii. Zbyt często odniesienia polegały na tym, aby za wszelką cenę cytować twórcę Wiedźmina.
Ani myślę ubierać okulary nostalgii i narzekać, iż rzeczy robione dla czystej zabawy, znacznie odbiegają poziomem od tytułów Sapkowskiego. Absolutnie to rozumiem. Tak samo jak fakt, że Szpony i kły miały być takim prezentem od fanów dla fanów i nigdy nie predysponowały do miana ambitnej literatury. Pytanie tylko, czy nadają się one na pełnoprawną książkę za kilkadziesiąt złotych, lub raczej stronę typu fanfiction. Osobiście uznaję drugą opcję.