15/24

2020 bitwa o polskę - Jakub Kuza

Gatunek: satyra polityczna

No cóż, nie wiem czy nad fabułą tu trzeba mocniej się rozwodzić. Na scenie pojawia się dwóch nowych kandydatów na urząd prezydenta, są spoza zabetonowanych układów. Niby nie cieszą się z początku zbyt wielkim poparciem, ale przecież to wyjątkowi spece od budowania swoich wizerunków i ogłupiania mas. I mają cały kwartał na działanie...

Ta książka to swego rodzaju karykatura zmyślonych kampanii wyborczych Hitlera i Stalina, ale bardziej chyba wychodzi z tego karykatura nas samych, społeczeństwa Polskiego. Zarówno 'elit' u władzy, jak i mas wyborców.
Jest to karykatura śmiała i prowokacyjna, bo jak inaczej nazwać motyw wybierania przez Polaków jednego z dwóch zbrodniarzy, którzy uczynili temu narodowi bodaj najwięcej cierpień w jego historii?

Ale ten celowy zabieg wstrząsu czytelnikiem już samą okładką, czy tematem fabuły, właśnie świetnie pokazuje coś, co wskazać chciał autor. Coś co w tym kraju jest obecne lub przynajmniej nie jest nierealne:

1. Naród jest tak podzielony na dwa zwalczające się obozy (wojna plemion), oraz tak głupi i podatny na demagogie, że jest w stanie kupić nawet kandydatów, którzy wzięli się z sufitu i eufemistycznie rzecz ujmując: “swoje za uszami mają”.
2. Brak sensownych kandydatów i kompromitacja sceny politycznej, dołująca frekwencja w granicach kilkunastu procent i 'żelazny' elektorat nawet najbardziej wariackich kandydatów + mentalność “głosuję za X bo jestem przeciw Y”… Efekt? Przerażający względem wyników.
3. Cynizm sztabów wyborczych i prowadzenie w tym duchu kampanii wyborczych.
4. Możliwość mieszania krajów ościennych (tu Merkel, Putin), lub mediów pod obcym kapitałem.
5. Czysto manipulacyjna żonglerka sondażami wyborczymi, dodatkowo ogłupiająca elektoraty.

Wszystko to okraszone jest groteską i pewnym odrealnieniem przypominającym nieco baśń dla dorosłych. Autor np. nie sięga po żadne wytłumaczenie skąd ci dwaj się wzieli. Ot Stalin sobie żyje u Łukaszenki na Białorusi, a Hitler w Gdańsku (uciekł z Niemiec, po tym jak w Kolonii pobili go imigranci…).
Postacie są rozpoznawalne czasem po samych nazwiskach jak: Adrian Dudek, Donek Zus, czy były lider lewicy Olo Filipiński, wyrzucona z PiS, dawna premier Agata Broszka, aktualny premier Borowiecki, i inni.. Przewijają się też inne, które są rozpoznawalne przez pewne cechy charakteru i nakreśloną historię. Ludzie polityki, czy mediów. Praktycznie wszystkim się dostaje, przynajmniej tym z wymienionych
Także bajkowa satyra na całego.

I jeżeli człowiek przygotowuje się do tej lektury będąc przygotowany na groteskowość fabuły i traktując książkę “na miękko”, to były tu wielkie szanse na hit.

Wszystko psuje jeden drobny szczegół…
Dostaje się lewicy, dostaje się postkomunistom, dostaje się liberałom, dostaje ościennym mocarstwom (uwidaczniając ich machloje), czy też prasie. Swoje obrywa urzędujący prezydent określany jako “długopis”, czy była premier wywalona z PiS. Zbierają równo inkarnacje Wałęsy czy Korwina-Mikke.
Brakuje czegoś w tym obrazku?
A i owszem. Brak kleru, który jawi się całkiem ok gdy jeden z najważniejszych kapłanów w kraju twardo negocjuje z Hitlerem, nie poddając mu się. Nie dostaje się opcji narodowej, chyba że kibolom, którzy jawią się jak frajerzy wymanewrowani w bojówki Hitlera. Nie dostaje się pewnej partii poza prezydentem i wyrzuconą aktywistką. Sama końcówka, to

dla czytelnika z prawej strony mocy happy end, dla tej drugiej wstęp do naprawdę przerażającego thrillera

Nie mam pojęcia czy to celowa, zawoalowana promocja pewnych sympatii politycznych (czego w książkach nie trawię), czy autor miał tu jakiś inny cel i jest tu drugie dno, którego nie chwytam. I nie chciałbym oceniać tej książki bo boję się, że mógłbym zrobić to pod wpływem poglądów.
Poza tym świetny ironiczny humor z odniesieniami do aktualnych w kraju wydarzeń spleciony jest z abstrakcyjną groteską, której nie lubię. Niewyszukany język i słabe dialogi stoją obok wrażenia płynnej i wciągającej lektury.
Dlatego oceny nie będzie.