Miałem bardzo wysokie oczekiwania względem tej serii, którym Brandon Sanderson nie sprostał.

Każdy z pewnością ma tak, że czyta książkę z szeroko otwartymi oczami i "wow" w głowie. Są także lektury, w których niby wszystko jest w porządku, a jednak brakuje elementu, który wprawia w zachwyt.

Właśnie tutaj zachodzi taki przypadek. Może chodzi o to, że zwroty akcji nie mają tak wielkiej siły uderzenia, jaką chciałbym zobaczyć. Może o to, iż akcje trwają trochę czasu. Może wszystko dlatego, że widzę jeden, określony na początku cel jest kontynuowany do samego końca. Albo wszystko razem wzięte i jeszcze coś.

Ponadto postacie wydają mi się... czasem odrobineczkę przerysowane. Taką odrobinkę, że jest zauważalna kątem oka i nie zawsze. Ale czasem uwiera jak ziarnko grochu.

W tym momencie kończę wymienianie negatywów. Nie ma więcej. Wymieniłem wszystkie.

Sanderson jak w poprzednich recenzowanych książkach, błyszczy pomysłami. Zostajemy wprowadzeni do ponurego świata, w którym niebo zasnute jest chmurami padającego popiołu. Przebija się przez nie czerwone słońce dające brązowym, wątłym roślinom niewiele energii. Niebieskie niebo i powszechna zieleń jest tak abstrakcyjna, że mieszkańcy świata nawet nie potrafią sobie wyobrazić, że w naturze mogą występować takie kolory. Wydają im się nienaturalne.

Zielone rośliny? Czemu nie niebieskie lub fioletowe?
Jest to niemal cytat.

Wieczorową porą natomiast nachodzą mgły. Oczywiście nie są naturalne, a "rasa" robotników nazywających się skaa boją się w nią wychodzić. "Rasa" szlachecka co prawda wychodzi w nie, lecz nie upatrują w tym szczególnej przyjemności.

A całym tym Ostatnim Imperium włada Ostatni Imperator, bezwzględny tyran o półboskiej mocy. Jego armią są kolossy - wielkie, humanoidalne bestie, służbą porządkową są Inkwizytorzy - ludzie posiadający wielkie, metalowe kolce przebijające się przez czaszkę w miejscu oczodołów, administracją są obligatorzy - na poły kapłani i biurokraci przedstawiający wolę Imperatora.

To jednak sam początek!
Nie istnieje tam pojęcie magii, tylko allomancji polegającej na "spalaniu" połkniętych opiłków odpowiednich metali bądź stopów. Każdy pierwiastek ma powiązany z nim stop. Jedno działa przyciągająco, drugie odpychająco, przy czym należy to wziąć w duży cudzysłów. Żelazo i stal to w istocie przyciąganie i odpychanie metali, ale już miedź ukrywa allomancję, natomiast brąz ją wykrywa.

Lepiej, allomancja również ma swoje ograniczenia. Podczas spalania cyny zmysły zostają wyostrzone. Problem w tym, że jak nagle pojawi się źródło światła, to efektem będzie oślepienie. Jeśli stalą odepchnie się metal, to należy wziąć pod uwagę masę obu ciał. Odpychanie od przedmiotów znacznie cięższych odrzuci odpychającego.

Natomiast użytkownicy allomancji dzielą się na dwie kategorie: Mgliści i Z Mgły Zrodzeni. Ci pierwsi potrafią spalać tylko i wyłącznie jeden metal lub jego stop (dowolny), zaś drudzy wszystkie. Spalający cynę z ołowiem to Zbiry lub Cynozbrojni, bo ich możliwości fizyczne są zwiększone, zaś ci od mosiądzu to Uspokajacze. Monetostrzelni, Szarpacze, Cynoocy i tak dalej.

Ale to nie wszystkie rodzaje "magii" jest jeszcze feruchemia i hemalurgia. O nich jednak nie będę mówił, ponieważ tutaj spoiler były zbyt duży. Wyjaśnienie allomancji pojawia się względnie szybko, natomiast już same nazwy dwóch pozostałych wypowiadane są dość późno. Niemniej wszystkie oparte są na metalach.

Przygoda zaczyna się od Kelsiera, Z Mgły Zrodzonego pół-skaa. To prawdziwa rzadkość, ponieważ allomancja ujawnia się tylko u tych, którzy posiadają szlachecką krew, a już pośród całej populacji szlachty jest ich niewiele. Dodatkowo prawem jest to, że szlachcic po spędzonej nocy z kobietą skaa musi ją zabić. Nie zawsze tak się dzieje, czego przykładem jest wspomniany już genialny mąciwoda i złodziej. Powraca on z więzienia bez wyjścia, w którym zamknął go Ostatni Imperator, by z uśmiechem nieść ludziom nadzieję. Trzeba wam wiedzieć jeszcze, że uśmiechnięty skaa to niemal oksymoron.

Co zaś planuje rzeczony człowiek? Bagatela, obalenie półboga. On nie zrobi? On? To potrzymajcie mu piwo i patrzcie.

Tę książkę poleciła mi moja mama. Nawykły do odmiennej preferencji względem czytanych książek raczej nie spodziewałem się, że mi się spodoba… A jednak.

Narratorem książki jest pies nazywający się Ali Baba i z tym wiązały się moje największe obawy. Sądziłem, że Maria Ginter pójdzie w kierunku filmów familijnych z udziałem „mówiących” zwierząt, gdzie przedstawiane są dramaty czworonogów.
Okazało się, że nie było się czego bać. Autorka zaprezentowała bardzo optymistyczne podejście przywołujące wielokrotnie delikatny uśmiech. Owszem, znajdują się tam problemy, ale też ich rozwiązania.

Sama historia nie jest skomplikowana. Składa się z niepowiązanych ze sobą rozdziałów będących fragmentami życia psiaka oddzielonych od siebie różnymi przedziałami czasowymi. Każdy rozdział skupia się na problemie krótkoterminowym, przez co miałem wrażenie, że czytam po prostu o zwykłym życiu codziennym z blaskami i cieniami. To nie jest epicka opowieść o podróżowaniu psa przez wielkie problemy jak przechytrzenie sprytnych złoczyńców. To jest po prostu opowieść o codzienności. W zasadzie szczęśliwej, jeśli spojrzeć na całokształt.

Jak często spoglądamy na życie przez pryzmat chwilowych skaz? Bo tu potknięcie, tam ktoś ochlapał, tego mi się nie chce, ktoś spojrzał krzywo, to mi się nie podoba. To wszystko są elementy. Naturalnie, dokładają cegiełkę do całokształtu, ale są jak brzydkie ikony na pulpicie z piękną tapetą. Wystarczy spojrzeć na tapetę, tło życia, a wszystko się rozjaśnia w przypadku zdecydowanej większości ludzi.
Może warto przypomnieć sobie o osobach bliskich, ich uśmiechach i ich sympatii nie tylko ze względu na zalety, ale pomimo wad? Te pierwsze uważają za ważne, te drugie schodzą na dalszy plan. Może warto spojrzeć w oczy psa czekającego na spacer? Może warto uczynić coś miłego tylko po to, żeby zobaczyć czyjś uśmiech i przez to samemu się uśmiechnąć? Podobny przekaz prezentuje Mesajah.

Cytat:

Napisał Natural Dread Killaz A pomyśl - bardzo wielu ludzi by chciało Być na drodze do szczęścia w tym miejscu co Ty.

Bardzo lubię jak książka skłania mnie do myślenia. Jak zadaje pytania, nad którymi mogę się zastanowić lub prezentuje kwestie, nad którymi zdecydowanie warto się pochylić. Nawet jeśli pojawiają się w nieskomplikowanym opakowaniu.

Wierność, przywiązanie oraz fakt, że drugi człowiek inaczej patrzy na świat. Ile razy chcąc zrobić coś dobrego zostaliście źle odebrani? Zdarzyło się chyba każdemu przynajmniej raz, prawda? A jeśli w danej sytuacji zachodzi zdarzenie analogicznie przeciwne? Czy przypadkiem tym razem ty nie odbierasz kogoś źle pomimo pięknych intencji tejże osoby?

„Ali Baba i jego pieskie życie” jest nieskomplikowana fabularnie. Już po samym postawieniu problemu wiedziałem, że wszystko dobrze się skończy. Często udawało mi się przewidzieć zakończenie rozdziału, ale w tym wypadku nie była to wada. To taka mała szkoła rzeczywistości o przekazie: „wszystko będzie dobrze”. Czytelnik czyta i spodziewa się dobrego zakończenia w sytuacjach całkowicie życiowych, a potem je dostaje. To nastraja niezwykle pozytywnie i optymistycznie.

Jestem pod wrażeniem. Nie spodziewałem się tego. Muszę częściej pytać mamę czy ma coś dobrego do poczytania.

Gdybym miał opisać książkę jednym słowem, to jak by ono brzmiało?

Niespójna.

Jeśli bohater jest przedstawiany jako facet potrafiący rozwiązać niemal każdą sprawę, jako doświadczony prokurator, który niejedno w swojej wieloletniej karierze widział, to oczekuję, że będzie się tak zachowywał. Jeśli taki bohater robi najbardziej kretyńską rzecz, jaka może przyjść do głowy, to oczekuję, że ma master plan z sekretami w sekretach, a nie tego, że po prostu robi rzecz głupią.
Ale od początku.

Podchodziłem do tej książki z obawą. Opis na odwrocie mnie nie zachęcił. Pozwolę sobie zacytować.

Cytat:

Napisał Behawiorysta Zamachowiec zajmuje przedszkole, grożąc, że zabije wychowawców i dzieci. Policja jest bezsilna, a mężczyzna nie przedstawia żadnych żądań. Nikt nie wie, dlaczego wziął zakładników, ani co zamierza osiągnąć. Sytuację komplikuje fakt, że transmisja na żywo z przedszkola pojawia się w internecie. Służby w akcie desperacji proszą o pomoc Gerarda Edlinga, byłego prokuratora, który został dyscyplinarnie wydalony ze służby. Edling jest specjalistą od kinezyki, działu nauki zajmującego się badaniem komunikacji niewerbalnej. Znany jest nie tylko z ekscentryzmu, ale także z tego, że potrafi rozwiązać każdą sprawę. A przynajmniej dotychczas tak było… Rozpoczyna się gra między ścigającym a ściganym, w której tak naprawdę nie wiadomo, kto jest kim.

Pierwsza myśl? Co mnie to obchodzi? Nie widziałem tutaj zbyt wielkiego pola na komplikację. Przyjeżdża negocjator, wjeżdżają antyterroryści, po książce. Postanowiłem jednak dać temu szansę, ponieważ jednak jakoś tyle stron autor musiał zapełnić. Dodatkowo Remigiusz Mróz wyrobił sobie nazwisko w pewnym kręgu i to zdecydowanie z pozytywnymi łatkami.

Rozpocząłem czytanie. I zostałem bardzo pozytywnie zaskoczony. Wciągnęła mnie. Bez tytułowego bohatera na scenie służby porządkowe nie potrafią zrobić zupełnie nic. Potrzebny im specjalista od kinezyki, który pomimo problemów daje radę odczytać coś ze swego antagonisty. Potem następuje moment, w którym właściwie Mróz mógłby już kończyć… Zaraz, zaraz… jakto? Przecież jesteśmy dopiero w około 1/3 książki…

Bum! Eksplozja głupoty.

Myślę sobie: „Oho, dobry jest. Robi coś idiotycznego, więc z całą pewnością ma plany w planach.”
Oddaję głos w ręce klasyka. Otóż Gerard po prostu zabłysnął brakiem intelektu. Lepiej, żebyście to wiedzieli, aby nie było rozczarowania podczas czytania. Niemniej sytuacja wydaje się całkiem do wyratowania. Owszem, miał zaćmienie umysłu, ale zdaje się, że to otwiera mu nowe pola choćby na płaszczyźnie sukcesu jakim jest rozgryzienie przeciwnika.

Książka jest podzielona na trzy duże części. Pierwsza i druga ma ten sam problem. Akcja jest ciekawa, po czym następuje końcówka wyjęta z du… żego kapelusza. Choć muszę przyznać, że „Allego Sonatowe” (pierwsza) podobała mi się znacznie bardziej niż „Adagio, Largo” (druga). Potem następuje „Presto, Vivo” i całkowity kolaps. Dwukrotnie po idiotycznych akcjach Behawiorysty.

Pod koniec „Adagio, Largo” ktoś może próbować tłumaczyć go emocjami. Nie. Definitywnie nie. Wtedy złapał wiatr w żagle, wtedy to on był panem sytuacji psychicznej na polu i chwycił cugle pragmatyzmu.

Z resztą, jeśli nie boicie się większych spoilerów, a jest tam jeden bardzo, bardzo duży, to polecam komentarz gwiazdki. Według mnie oddaje wszystko. Ja niby też troszkę ujawniam, ale dlatego, że staram się jedynie zmniejszyć rozczarowanie.

Edling jest niespójny pod względem charakteru, a to jest cecha, na którą bardzo mocno kładę nacisk. Antagonista jest przesadzony względem Behawiorysty.

To nie jest jednak tak, że książka mi się nie podobała. Czytało się przyjemnie i szybko. Akcja nie zanudzała. Pojawiło się kilka bardzo ciekawych pomysłów. Całkowicie kupuję motyw zbrodniarza, ponieważ wierzę, iż coś takiego mogłoby się zrodzić w ludzkiej, nieco skrzywionej psychice.
Postacie drugoplanowe miały swój unikalny, nieprzekombinowany charakter.

Nie kupuję za to całkowitej bezradności informatycznej. Kolejna niespójność. Wspomnienie o tym, że informatycznie wszystko wyszło bardzo drogo, ale nikt nie pochyla się nad źródłami finansowania. Jeszcze jedna niespójność.

Książka jest fajna, ale jest dla mnie niewiarygodna.
A bo twoje fantasy i czary-mary, to niby wiarygodne i spójne, co? Pokaż mi człowieka, który za pomocą magii rzuca kulami ognia, cwaniaku.
Otóż tak, magia jest bardziej wiarygodna i spójna niż omawiana pozycja Mroza, ponieważ jest wprowadzonym czynnikiem obcym i oczywiście niewiarygodnym, ale zachowującym się w wiarygodny i przewidywalny sposób na mocy określenia zasad jej działania. Stworzony jest pewien obiekt. Mówimy: „Załóżmy, że istnieje. Wtedy zachowuje się zgodnie z tymi regułami.”, co nie czyni jej irracjonalnym.

W książce Remigiusza Mroza występują sprzeczności z założeniami. Zakładam, że ten obiekt istnieje i zachowuje się w taki sposób. Potem nagle zachowuje się w inny sposób.

Mimo wszystko jednak polecam. Nie nastawiajcie się na pozycję urywającą kończyny z dolnej części ciała, bądźcie przygotowani na rozczarowania, a możecie się przy niej dobrze bawić.