Morra widziała po gestach i spojrzeniach że ta marginalna trójka nic jej z własnej woli nie powie. Jeśli starsi wioski chcieli mieć pewność co się wydarzyło po drugiej stronie trzeba było dać jedną z jej sióstr do rytuału a nie dwóję Monsuli i stracharza z podranicza społeczności.

- No cóż, skoro wy mi żadnych wyjaśnień winni nie jesteście to ja wam też nie. - Powiedziała odwzajemniając się brakiem zaufania do trójki i skierowała się do wyjścia. Ciekawiło ją co się stało, czy to ten NIE-chłopiec? Może powinna sama ruszyć w ciemność jak to ją mącił czerwono oki.

“Toną serca nasze
Myśli na dno idą
Grzechy niczem węże
Ciała splatają

W plugastwie unurzani

Każdego dnia

Zawodzącenia wznosimy

W Pustkę”
Endecha XXIV
kancjonał kabalarski


Toruk w mocarnym uścisku swym, zamknął świat cały. Ledwo chronometr trisferyczny zawirował i stukotem trzech kul majolikowych, obwieścił zakończenie Muzdaka, a już wichry mroźne dąć jęły i bujać drzewami wysokimi, by je z wszelkich liści ograbić.
Pora torukowa nie tylko chłód, co do szpiku kości przenika niesie, nie tylko deszcze obfite i porywy srogie a mroźne, aleć też licho wszelkie, co po bagniska i mszarach nie przebytych bytuje, ku sadybą ludzkim ściąga.

Tego roku Rubieżany, co osadą najdalej na wschodu wysunięte są, moc złego doznały, ledwo się torukowe dni zaczęły. Każden jeden kum pewność miał, że siła złego wokół sioła się zebrała i żadnygo przypadku w tem być nie może. Grzech jakiś, abo herezja plugawa, źródłem nieszczęść wszelkich być musi.

Kędy Gulgun padł nietomny na środku placu, lament wielgi gromada podniosła. Krzyczał jeden przez drugiego i harmider powstał potężny, jakby rój szerszeni wściekłych buczał. Gniew w tych słowach był, lękiem podszyty i obawą o przyszłość osady całej.

- Stracharkie gusła, chłopaka zabiły!
- Na stos z niemi!
- Na stos!
- Ayther z truchła wyciągnęli! Rab dobrze goda! Maszkarony zara tu bedo i nas pożrą!
- Kumy! Kumy! Na stos z niemi! Razem z truchłem spalić!
- Módlmy się! Pan Pustki na nas pogląda! Krwią trza grzech zmyć!
- Taa jeeest! Oni temu winni! Stracharska krew upuszczona być musi!

Pewnikiem, gdyby nie nadejście naczelnika i świty wojnarów jego, to by gromada wyciągnęła trójcę celebransów z koliby i wnet, by im gardła poderżnęli, by ołtarz kaytulowy nią obmyć i o litość i zmiłowanie Pana Pustki błagać.

Drunga przez tłum zebrany się przedzierał, corylusem swym razy bez pardonu rozdając, by ludziska chybko miejsce mu zrobili.
Spojrzał naczelnik na Gulguna, na twarz jego zakrwawioną. Pojrzła na Aarona, co przy nim klęczał i takoż na Akhmala, co znachorem od lat wielu w Rubieżanach był. Wzrokiem tłum cały zebrany omiótł i ryknął donośnie, jakby głosem swym kciał dusze kumów swych zdusić i do posłuszeństwa przymusić.
- Cichajta! Gęby kumy zawrzeć i po chałupach się skryć! Licho czyrne je wśród nas! Szkody nam czyni i kąsa niczem zwierz wściekły. Świce zapalta, tundurmą każden kąt chałupy okadzijta i o litość Katyula upraszajta.

Ludziska głowy pospuszczali i wnet na placu cisza zaległa. Jeno miliony deszczu kropel o ziemię i strzechy dudniło, co jako werble wojenne brzmiały i dodatkowo aurę bojaźliwą wzmacniały.
Nikt z Drungą dysputy nie rozpoczynał. Każden usta zawarł, jako przykazane było i ku swej chałupie ruszył. Naczelnik posłuch miał, a przetem doświadczenie wielkie. Zaufali mu, więc kumowie, jakby w niepamięć puszczając, że przeta to on sam na plugawy rytuał zgodę dał.

- Arron! Akhmal! Bierta chłopaka i do koliby zanieśta! - rzekł Drunga, kędy się ludziska rozeszli. Po czym sam ku kolibie ruszył, a za nimi cała świta jego.

I wkroczył Drunga do koliby z miną wielce rozgniewaną i brwiami ściągniętymi, jakby chęć ogromną miał, by z miejsca ukatrupić kogoś. Stanął naprzeciw czwórki kumów swych i wściekłe spojrzenie każdemu z nich posłał. Corylusem w klepisko grzmotnął, jakby samym tym gestem chciał furię swoją uwolnić.

- Co wy kuźwa, żeśta tutaj uczynili! - wrzasnął, aż kurz co na krokwiach zalegał, opadł wolno na zebranych.
Trzech wojnarów, co za nim stało sprawiało, że wyglądał on niczem najprawdziwszy Siewca Pustki na wiernych grzmiący, jeno maski należytej naczelnikowi brakowało.

Prym niepodważalny wśród wojnarów wiódł, Haruk, co shytą stał się ledwo co. Po jego lewicy stał Naybool, zwerg przepotężny, któren tak samo wysoki był, co i szeroki. Po jego prawicy zaś Minar, pierworodny naczelnika, młodzian wysoki jak topola i mocarny, niczem zwerg najprawdziwszy.

- Gadać mi tu! - rozkazał naczelnik i choć głos jego już spokojniejszy był i cichszy nieco, to i tak znać było, że furia potężna w nim tkwi i jeno siłą woli jest powstrzymywana - A wy, co tak stoicie? - zwrócił się do raba i zachora, który do koliby nietomnego chłopaka wnieśli - Pod ścianą go złóżcie i obaczcie, co też mu dolega.

Kędy Gulgun na klepisku położony został, Akhmal z kiesy swej woreczek mały wyciągnął, który proszek drobny zawierał, barwy bladoniebieskiej. Pyłem tym jął nacierać skronie młodziana, słowa przy tem szepcząc jakieś. Po zapachu Aaron rozpoznał, że to tundurma z koronkisami zmieszana. Ból ten proszek łagodził i byty złe odganiał.
Znachor oglądać zaczął chłopaka dokładnie, a po minie znać było, że nie w smaku mu, jak rab elbeński się jego pracy przygląda. Nic jednak nie rzekł, jeno każdą kończynę obmacał, następnie głowę całą, a na koniec pod powieki zajrzał.

Oczy chłopaka zamglone straszliwie, jakby, kto w jego czaszce ognisko z mokrego drewna rozpalić próbował. Na dnie tych oczu dojrzał jednak Aaron blask słaby, niemal niewidoczny. Iskierka karminowa w tych oczętach się tliła i raz to gasła, to znowuż jakby bardziej widoczna się stawała.

Akhmal usta chłopaka otworzył i z całej siły w pierś jego pięścią uderzył. Aaron ku swemu przerażeniu spostrzegł, że wątły dym czerniawy z wnętrza młodziana się wydobył i w mig się ulotnił. Znachor zdało się, że nie dostrzegł tego, gdyż znowu do swej kiesy sięgnął i dwa krzemienie wydobył i garść jasnozielonego jariku. Nasypał go na kawałek kory, po czym krzemieniami iskry skrzesał.
W mig płomień gwałtowny się pojawił i nim zniknął, znachor wrzucił coś w ogień. Mgiełka wonny wokół się rozniosła i dymem tym jął on okadzać głowę nietomnego chłopaka. Aaron przyglądał się temu z uwagą i zdało mu się, że kłęby dymu borem gęstym pachnącego i piżmem jakowymś w dziwne kształty się układają. Od tych obrazów falujących, aż mu się w głowie kręcić zaczęło.

- Przepadł on - szepnął ni to do siebie, ni to Aarona, znachor - Ciałem zdrów on, aleć duch jego błądzi kajś daleko.

Morra żachnęła się na insynuacje stracharza. Poczekała na swoją kolej, by powiedzieć swoje. Przypomniała, że została poproszona na bycie cichym nie widzialnym świadkiem tego co się miało zadziać.

- Jeśli nie umieli utrzymać się po drugiej stronie przez moje przepędzenie tego co w chłopakiem zawładnęło to może za ciężkie zadanie zostali. Chłopak nie był już Gulgem. Jego ciało było zawładnięte przez...coś, rozumnego i na pewno nie życzącego nam najlepiej. - Wyjaśniła najlepiej jak umiała.

- Miał rubinowe oczy i nie mówił głosem Gulguma. Cokolwiek to było na miało by jak opętać chłopaka w czasie rytuału musiało to zrobić wcześniej. To też ta trójka nie odpowiada za jego stan. - Gdyby Morra była przypadkowym podglądaczem może jej świadectwo było by nic nie warte. Jednak jej klan był nadal szanowany, ona była mykes a jej fioletowe oczy świadczyły że jej pozycja zrobiła się mocniejsza tego ranka. To przynajmniej zapewniało jej że jej słowa zostaną usłyszane, zrozumiane i rozpatrzone.

- Stracharkie gusła, chłopaka zabiły! - darł się Zyrgal, któremu z bagien brata wyciągnęła.

- Na stos z niemi! - wrzeszczały siostry jednakie, Niga i Hozan, z którymi jeszcze niedawno przy cieple ogniska i brusznicowej nalewki plotkowała o molsulskich mężczyznach.

- Na stos! - wrzała wściekłością Gulistan, matka Haruka, z którą… no nie, ona nigdy jej dobrze nie życzyła i gdyby mogła to Rune w płomienie cisnęłaby, gdy tylko nogę po raz pierwszy w ich osadzie postawiła i na jej syna spojrzała.

Wrona przesunęła wzrokiem po poczerwieniałych twarzach i sama od tej ich wściekłości zapłonęła. Animur Trójoki kostur w ziemię wbił, oparł się na nim z niezrozumiałym spokojem patrząc na swoich ziomków. Zastygła przy nim jak awers monety. Przyczajona nisko, obnażając zęby w ostrzegawczym grymasie, z opuszkami palców, które nie sięgnęły noża, ale tańczyły blisko jego rękojeści.

- Rab dobrze goda! - krzyknął Bibigul, potrząsając pozaplatanymi w kobiece warkocze włosami i stracharka szarpneła głową, poszła wzrokiem ku jasnej czuprynie, chudej, pająkowatej sylwetce raba co za ribaldo robił.

- Uważajcie, bo wam wiatr jęzory pourywa - warknęła. Nisko, z głębi gardła. Czarne oczy wciąż wbite w zieloną twarz. - Jak każdemu gł… - tyle powiedzieć zdążyła nim ryk potężny naczelnika po osadzie się przetoczył.

Zamilkła, dopiero teraz patrząc na drobną sylwetkę przy rabie na ziemi rozciągniętą. “Chłopcze” prawie słyszała w szeleście liści i trzepocie spłoszonych zamieszaniem ptaków.

Chłopcze…

A więc znowu o chłopca szło.
Westchnęła.

W kolibie naczelnika przygarbiła ramiona, kucnęła przy ścianie, plecy ciężko o ścianę oparła a przedramiona na kolanach. Zamknęła oczy, żeby nie widzieć twarzy Drunga nabrzmiałej gniewem jak przejrzały owoc tak mocno, że niemal skóra pękała, nie widzieć nieruchomego dzieciaka, nie widzieć maski przeklętej, która jej Haruka zabrała. Słuchała za to. Słuchała uważnie. Nut ostrych w naczelnikowym głosie. Nut nieruchomych i szarych w głosie starego stracharza. Nut jak drobne kolce jeżynowego krzewu w słowach mykes. Podniosła powieki, ale zamiast popatrzeć po innych wzrok w ręce swoje wbiła, jakby w koniuszkach nieruchomych palców odpowiedzi czytała.

- Młodego ciemność otacza - odezwała się cicho i w jej głosie nuty jak szorstki żwir pod stopami, jak wyschnięta, jałowa ziemia. - I wrzask. I płomienie. Jest jak mysz w kąt zagoniona dookoła której wyjąc, tańczy sfora wygłodniałych lisów ayther dookoła niego w wir zaganiając. Wszystko w nim to przerażenie, ból i rozpacz. Cokolwiek przez niego się stało, cokolwiek >poprzez< niego się stało, chłystek płaci za to już teraz.

“Kamyk jest stworzeniem
Doskonałym”
Zbigniew Herbert-


Wybrzmiały słowa celebransów, co rytuał plugawy odprawili, jak i pozostałej dwójki, co już na językach całej gromady była. Cisza po nich zaległa, jak borsuki w swych norach, kędy pierwsze torukowe deszcze spadają, a wiatr chłód przynosi. Długo ona trwała i zdało się wszystkim, że serpentyny czasu, co się w chronometrze trisferycznym kręcą, w miejscu stanęły. Niechybny to znak był, że przełom się zbliżał.

Lodowate podmuchy kolibę bezlitośnie chłostały, aż bele drewniane z bólu piszczały i zawodziły żałośnie. Ulewa z każdą chwilą tylko się wzmagała, co jeno za kolejny znak poczytywano, że srogie termina nadchodzą. Nawałnice takie bowiem zwieńczeniem torukowych dni mroczny zawżdy bywały, a nie ich początkiem. Kędy więc tak pora słoty najgorszej się zaczyna, dalsze dni jej, jeno straszliwe będą.

Drunga głowę pochylił, a corylus, symbol jego władzy naczelnikowskiej, wolno ku ziemi opuścił. Wnet Animur rozpoznał, że przywódca ich w modlitwie się pogrąża. Wiedział już, co też naczelnik zamierza. Kabalarskie poruczenia, które odebrał w samej stolicy regionu przed laty, nie poszły na marne. Wyczuł Drunga, prądy aytherowe z samego centrum Pustki płynące i umysł swój na boskie słowa otworzył. Nim jakiekolwiek dźwięki z ust naczelnik popłynęły, stary stracharz, wiedział doskonale, jaki los ich czeka.

I podniósł Drunga głowę swą, a z oczu jego najprawdziwsze iskry się dobywały. Wzrokiem natchnionym po zebranych powiódł, po czem corylusem w klepisko uderzył.

- Sibiryath! - wykrzyknął słowo prastare, co przed eonami w mrokach wszechświata wybrzmiewało. Tłumaczone dosłownie znaczyło tyle, co “on przemówił”. W Protosie wielka głębia się kryje i pojedyncze słowo mnogość znaczeń posiadało. Nie inaczej i w tym przypadku było. Każde dziecko znało brzmienie i sens tego zwrotu. Padało ono po wielokroć i za każdym razem sens życia wyznaczało dla wielu, jak i drogę którą kroczyć mają. Nie ważne, czy to usta naczelnika je wypowiedziały, znachorki starej, czy świątobliwego kabalarza, co na szczycie świątynnych schodów stoi. Za każdym razem, kędy wybrzmiewało, człowiek istnieć przestawał i na krótką chwilę z jedynym i najprawdziwszym bogiem, jednością się stawał.

Sibiryath! - kto słowo to posłyszy wie, że oto objawiona została kaytulowa wola i pragnienie jego najskrytsze. Nim świat stwarzał i zamiar swój w czyn przekuwał.

- Sibiryath! - powtórzył naczelnik, choć konieczności ku temu nie było. Nikt wszak woli Pana Pustki się nie przeciwstawi i polemiki z nią nie podejmie.

- Oto przemówił On, nicość bezkresna, Pan Stworzenia, Kreator Wszechrzeczy, Bóg Jedyny, który trwał, nim cokolwiek innego nastało. Usta wasze grzeszne, łaski zaznały i prawdę nam objawiły. On was wybrał i On was poprowadzi. Wyście zaszczytu dostąpili, Otoka wam jest bowiem przeznaczona.

I wzniósł Drunga corylus w górę i przez długa chwilę trwał w tej pozycji. Kędy trzon kostura w klepisko uderzył wszyscy wiedzieli, że od tych słów odwołania nie ma.

Strugi deszczu, niczem rwące rzeki strumienie, obmywały ciało Aarona. Mroźne podmuchy oczyszczały myśli jego i duszę w ciele uwięzioną. Ból niemalże fizyczny elben odczuwał, czyn jego, bowiem nie tylko nietaktem był, aleć zbrodnią prawdziwą. Żaden bowiem niewolnik bez pozwolenia odezwać się w gronie wolnych nie może, a tym bardziej wyjść bez ich zgody, czy rozkazu.

Zwyczaje, prawa i obowiązki miał Aaron niczem tatuaż na duszy wytłoczone. Mimo to wizja, której przy nietomnym Gulgunie doznał, tak nim wstrząsnęła, że niemal wszystkie je pogwałcił.

Wiedział, że kara pręgierza go nie minie i baty na swych plecach poczuje.

Co inszego jednak jego duszę zaprzątało. Każdą cząstką jestestwa swego czuł, że oto otwierają się przed nim bramy przeznaczenia. Droga mroczna i kręta za niemi się kryła i lęk straszliwy, duszą elbena wstrząsnął.
Wiódł bowiem do tej pory żywot spokojny i dostatni, a oto jedna pieśń, zdarzenie jedno, błahe by się zdało, w objęcia losu okrutnego go pchnęło.

Stopami w błocie już brodził, z taką bowiem siłą deszcz ziemię siekał, że w mig w breję cuchnącą i plugawą ją przemienił. Za nic jednak miał on i chłód i wilgoć, co do szpiku kości przenikała. O los swój przyszły się troszczył i o życie swe młode.

Dłoń mocarna na ramieniu mu spoczęła i słowa zimne i twarde, niczem kamienie, z letargu go wyrwały.
- Masz czegoś chciał. Kaytul cię wzywa. Otoka obowiązkiem i przeznaczeniem twym. Do koliby wracaj i godną pieśń pod rytuał ułóż - rzekł Drunga, na twarz raba nawet nie spoglądając.

Chłód niemalże trupi w kolibie panował. Cisza nieznośna i ze wszech miar wymowna królowała, nikt bowiem ni odwagi, ni potrzeby nie czuł, coby słowa na wiatr mroźny rzucać. Los ich oto w jednej chwili przypieczętowany został.
Tak aytherowe strugi Kaytul tkał, że losy ich pięciorga w jeden wątek splótł. Od teraz razem za dolę całej gromady odpowiadali, jak i za przyszłość nurbekowego syna, któren początkiem całej tej historii był.

W uszach im wciąż słowa naczelnika Drungi brzmiały, które ten wypowiedział, gdy kolibę opuszczał.

- Animur! Prawo i zwyczaje znosz. W rytuałach biegły jezdeś, to i ty Otoce przewodzić będziesz. Ofiarę wskaż, to moi wojnarzy ku tobie ją przywiodą. W kolibie ostańcie. Ciało Baktygula płomieniom oddajcie i czem prędzej rytuał Otoki odprawcie, by skoro świt na łowy ruszyć. Co wam trzeba, Harukowi powiedzcie, to on wam przyniesie. Los jego niechybnie z Wroną splecion, tędy choć wizji żadnych on nie doświadczył, to i tak z wami pójdzie. W końcu ktoś musi w czasie tej Otoki jaja nosić i odwagę mieć, by krew Baydura przelać. Bywajcie kumowie i niech Kaytul wam błogosławi.