Grymasiła trochę Wrona w kącie siedząc. Zaciskała usta jakby pełne były cierpkich owoców, mrużyła czarne ślepia, krzywiła ptasio głowę na słowa Drungi, nerwowo palce zaplatała. Nie ruszyła się jednak z miejsca, nie oderwała pleców od drewnianej ściany, choć ciągnęło ją na deszcz, na zimno, na wiatr i ciszę rozrywaną dźwiękiem spadających kropel i skrzypiących jękliwie gałęzi. Czasem tylko spoglądała na Kamienia - bystro, uważnie - jakby ten jego spokój nieruchomej skały znaczył coś dla niej, jakby w skrytości umysłu, gdzieś na dnie ciemnych źrenic, ociosywała go w inny kształt, jakby zerwać próbowała wygładzone strumieniem lat warstwy.

I znieruchomiała sama, dopiero gdy Drunga ostatnie rozkazy z siebie wydobył. Gdy staruchowi w fałszywej Otoce przodownictwo dał. Gdy w słowa ubrał losy splecione i Haruka w to wszystko wmieszał. A ten nic. Żadnego poruszenia. Żadnej emocji. Jak marionetka na sznurkach, którą tylko cudze rozkazy do tańca zmuszają.

Poderwała się z klepiska jednym ruchem, gdy tylko za naczelnikiem odrzwia się zamknęły. Błysnęła rozgorączkowanym spojrzeniem i gdyby wzrok prawdziwy ignys mógł zawierać, cała koliba niechybnie stanęłaby w płomieniach w kilka uderzeń serca. Zwinęła się w miejscu, nagle całym ciałem ku shycie zwrócona, nagle spięta cała, przyczajona trochę jak do skoku. I skoczyła niemal, w kilku szybkich susach znalazła się przy wojowniku, który pod jedną ze ścian stał jak rzeźba zastygła. Zatrzymała się gwałtownie, sięgnęła rękami ku twarzy za maską skrytej, wczepiła palce w jego włosy, zmusiła, by nachylił się ku niej. Pierwszy raz od kiedy shyivon przywdział. I zastygła tak przed nim: tak blisko, że jej oddech maskę owiewał, tak blisko, że przejrzeć się mogła w skrytych za nią oczach. I za nic jej były spojrzenia innych, bo tylko jego teraz się liczyło.

Westchnęła, bo wciąż tam był.

Traciła rozeznanie uczuć zwykłych i codziennych, przestawała powoli rozumieć niuanse prostych afektów, ale on był jej i jego czytać wciąż umiała. I to były jego oczy. Lekko zmrużone, pełne życia, wciąż z tym trochę zawadiackim błyskiem w brązowych tęczówkach. Tak pełne radości, jakby cud się jakiś w jego życiu wydarzył, gdy nie patrzyła; cud, który nie był jej udziałem. Pamięć podpowiadała to, czego zobaczyć już nie mogła - lekki uśmiech na trochę krzywych ustach, który marszczył blaknącą powoli bliznę na policzku, uniesienie brwi, które mówiło więcej niż tysiące słów. Ale wciąż nieruchomy był, wciąż nie sięgnął ku niej.

- Jesteś - powiedziała cicho, chrapliwie jakoś, jakby coś słowa jej w gardle dławiło. - Jesteś - powtórzyła z naciskiem, jakby rozkaz wydawała, jakby próbowała mu swoją wolę narzucić, zmusić go do istnienia, przywołać do siebie, wyrwać z pancerza, w który go zakuto. W który sam się zakuł. W który zakuła go ona sama.

Przytknęła na moment czoło do jego czoła.
Ujęła jego rękę i położyła na swojej piersi - jak wcześniej, jak kiedyś - gdzie kiedyś serce a teraz serca wybijały rytm, który więcej powiedzieć mu mógł niż jakiekolwiek słowa. Zmusiła go, by poczuł. Zmusiła, by zauważył.

A potem oderwała się od niego tak samo gwałtownie jak wcześniej ku niemu przypadła.

- Niech cię Topiel, Haruk - warknęła, echem słów podczas wieczornicy rzuconych i w słowach tych wszystko było: od miłości, po pogłos gniewu, który przenikał do samej kości.

Nie odeszła od niego jednak daleko. Na krok czy dwa jeno, stając pomiędzy nim i resztą. I dopiero wtedy łypnęła na stracharza z wyzwaniem jakimś, z tą emocją niewysłowioną, którą dwa serca napędzały, tak odmienną od gładkiego spokoju Kamienia.

- Uważaj, starcze - ostrzegła z całą butą młodości, z całą Wronią zajadłością. - Uważaj jak przewodzić będziesz. Uważaj, bo wiatr wraca do każdego.

Morra, wiedziała lepiej niż protestować. Choć nagłe splątanie swojego losu z ta czwórka i przeklęty dzieckiem uciekinierem, nie było jej po drodze. Matrona jej klanu sama by kazała jej iść z nimi nawet gdyby mykes się w to nie wplątała sama.
kolejny test, kolejna misja by się sprawdzić.

- Animurze musisz mi wybaczyć ale potrzebuje dać znać wśród moich żeby do podróży zaczęły mnie me siostry szykować. Bo wszyscy wiemy że w moczary przyjdzie nam razem iść, a jeśli ja będę wśród was w czasie rytuału pomagać... - miała coś jeszcze dodać ale machnęła ręką rezygnując z tego i ruszyła do części wioski wioski gdzie na drzewie wznosiły się kondygnacje chat jej klanu.

Przechodząc do centralnej części witała jej siostry i kuzynki, mniej uwagi poświęcała kuzynom lub mężczyzną swoich ‘sióstr’. Udała się do drzwi zbudowanych z poroża i ozdobionym fetyszami po straconych członkiniach. Nie pukała po prostu odsłoniła ciężka połę i weszła do półciemnego pomieszczenia.

- Ach i oto ona widzisz Czarnoskrzydły w końcu ma dziadka zaszczyca mnie swoją obecnością. - odezwał się chrypiący głos z fotela koło paleniska. Aghata, siostra jej matki aktualnie nadal panująca matrona. Mówiła do swojego wypchanego truchła kruka, jej białe prawie trupie ślepia obrzuciły swoją krew niezadowolonym surowym spojrzeniem. Morra ruszyła by zająć miejsce na dywaniku przed nią.

- Wybacz mateczko ale jak już wiesz dzieje się. - Fioletowo oka wytrzymała spojrzenie mateczki ale głos miała przepraszający.

- Dzieje się dzieje,...a więc odejdziesz,...no ni epodoba mi się to ale mocy przeznaczenia nie należy lekceważyć. Będziemy liczyć że powrócisz żywa, czy to na własnych nogach czy to czołgając się przez bagna. Znasz zwyczaj, żadnych pożegnań, żadnych słów z resztą po wyjściu…- nagle koścista dłoń wystrzeliła i złapała Morrę za żuchwę w mocnym uścisku. Starucha przechylała jej głowę co by przyjrzeć się jej oczom. - ...rzadki kolor, taki się jeszcze nie pojawił, ale sobie nie myśl, że coś to znaczy dobrego, do dopiero się okażę o ile przeżyjesz na moczarach..choć mogłam trafić gorzej molsule może i nie nasi ale nie odmówię im umiejętności przeżycia w dziczy. Staruch nie wiadomo czy przeżyje, Animur najlepsze lata ma już za sobą….mhmm uważaj na niższego po coś los go wybrał ale wszystko jest zmienne i w ciemności się skryło, nie pomogę ci bardziej. Bierz fetysz i ruszaj, siostry przygotują ci wszystko, czekać będzie na ciebie ale nie wracaj tutaj póki z tamtymi póki całej ścieżki nie przejdziesz. Idź!

I tak to spotkanie się skończyło, wychodząc Morra złapała z suchej gałęzi imitujące drzewo jeden z wiszących tam fetyszy i wyszła na zewnątrz ktoś zostawił mały pakunek. Kobieta była pewna, że to jej matka. Ich zasady niestety mówiły jasno jak już zaplączesz się w przeznaczenie że los i wszystkie siły zaczynają cię obserwować to nie sprowadzasz tego do domu. Żadnych pożegnań żadnych wymian czułości. Mykes nie zamierzała tego łamać ale zamierzała zebrać wszystkie małe pakunki jakie zostawiły jej przedstawicielki klanu. w drodze z ich drzewa.

Dużo tego nie było, ale trochę kadzideł i jej zbiorów grzybów co przenosić się umysłem między światami pomagały. Trochę medykamentów i trochę dodatkowego prowiantu. I parę bułek ziołowych. ~Kochana Lumira, ta to nikogo z domu głodnego nie wypuści...~ Czarnowłosej zwilżyły się oczy na myśl o starszej posiwiałej staruszce która za główna kucharkę i mateczkę w klanie robiła. W całej małej społeczności ona serce największe miała i zawsze walczyła by klan brał pod opiekę osierocone dzieci. I najbardziej przeżywała kiedy któremuś z jej ‘dziatwy’ działa się krzywda. Podobno to dlatego że nigdy własnej krwi nie urodziła mimo że podobno za młodu wielu na “zbieranie jagód” zabierała.

Wróciła wraz małą liczbą pakunków do Animura i jeden otworzyła pokazując starcowi zioła do oczyszczania pomieszczeń opalaniem służyły. Starannie powiązane w wygodne do użycia słupki.
- Mała pomoc od klanu. - Powiedziała rozglądając się jak pomóc w przygotowaniach.

“Ciemno wszędzie,
głucho wszędzie”
Adam Mickiewicz “Dziady”


Pustka - zimna, obca i odrażająca, emanowała od martwego ciała erzahlera. Sztywne zwłoki, duszy pozbawione, na marach leżące w samym środku koliby, kędy zawżdy watra płonie, zdawały się nie tylko ład odwieczny burzyć, ale też coś nienaturalnego stanowiły, coś co w samo sedno człowieczeństwa godziło.

Baktygul człowiekiem przestał być i teraz jeno pusta skorupa, niczem cierń ostry w stopę wrażon, całą gromadę uwierała.

Nie o samą śmierć szło, bo z tą każden obyty był i niczem siostrę traktował. Mord, choć okrutny i zdało się sensu pozbawion, też niczem nadzwyczajnym nie był. W końcu, nie raz to bywało, jak dwóch co się nie lubiło, na bagna szli, czy to turzycy nazbierać, czy zwierza wytropić i tylko jeden z wyprawy tej wracał. Każdy wiedział, co zaszło, ale nikt pytań nie zadawał, bo i po co. Jeźli waśń między niemi była, a to rzecz, co całej gromadzie szkodzić może, tak gdy powód zwady zniknął, to wszyscy za dobre to brali i tyle.

Z Baktygulem inaczej się rzeczy miały. Aura mroczna nad nimi ciążyła i długi i wielce straszliwy cień na całą gromadę rzucała. I w tem przykrość cała, bo licho mroczne skrzydła swe nad Rubieżanami rozpostarło i nijak przegonić go nie szło.

Ziąb na poły z mrokiem w kolibie królował. Każdego w mocarnym uścisku trzymał i do wnętrza wedrzeć się próbował. Nie stało mu bowiem, że skórę szczypał, że mięśnie ścinał i o skurcze przyprawiał. Wygłodzon on tak potężnie, że do samego szpiku, co w kościach tkwi, dostać się pragnął. Tak wielgą mocą truchło erzahlera promieniowało, że zdało się wszystkim, co w kolibie byli, że to Kaytul we własnej osobie na nich pogląda. Pustka lodowata, oślizgłe swe macki poprzez trupa ku żywym wyciągała i nicość dojmującą w nich zasiać chciała. Dusze, co wokół skorupy baktygulowej się zebrały, tem oto sposobem jadem trupim były podtruwane.

Każden, więc wzrok od truchła odwracał i czym prędzej swoją część przygotowywań do rytuału spełniał.

Aaron, na znak przez wiekowego stracharza dany, w struny vadelu uderzył. Tem sposobem rytuał Kayrdan się rozpoczął.
Elbeński ribaldo z wirtuozerią prawdziwego mistrza godną, nuty smętne wygrywał i dusze żywych w najszczerszym żalu i smutku nurzał. Gorzkie łzy, pełne żałości i boleści do głębi przenikającej, wylewać jęli. Każdy kum, co w osadzie mieszkał, w szloch wpadł i z głową nisko zwieszoną czekał, aż Animur modlitwy rozpocznie.

Wprzódy jednak Ryoosa pisk straszliwy, co krew w żyłach mroził, wydała. Głos brzmiał ten, jakby kto niebiosa na pół rozdarł, a wraz z niem wszystkie dusze ludzkie. Pisk upiorny w uszach grzmiał i z nutami przez Aarona wygrywanymi przedziwnie współ brzmiał, jakby oboje jedną pieśń odgrywali. Nuty posępne, co z vadelu wybrzmiewały, troskliwymi tonami skowyt wdowi oplatały i ku wiecznej Pustce, co w otchłaniach kosmosu się skrywa, niosły. Na aeytheru pasmach wiotkich, frasunek niewysłowiony się niósł i na wskroś wszystkich przenikał. Dusze rubieżan czarną melancholią oplatał i torukową zimnicą serca wypełniał.

Wiatr, co pośród strzech smętnie zawodził do elegii tej się przyłączył, jakby i on w mocy ribaldowej sztuki był. Lodowate powiewy z rzewną melodią współgrały, jakby i one od zawsze w kompozycje wplecione były i bez nich pieśń istnieć nie mogła.

Chór bab, co się w jednej chacie zebrały, lamenty wznosić zaczął. Utyskiwanie i łkanie, jakby w poprzek wszystkim dotychczasowym akordom płynęły, przez co harmonię one zakłócały, ale jednocześnie siłę elegii wzmacniały, tak iż żal i boleść wdowia niemal fizycznych cech nabierała i pośród całej gromady się materializowała.

Kędy płacz, a wraz z nim i pieśń cała, kulminację osiągnęły, stanął Animur, w czarny kir odziany i maskę drewnianą , co od śmierci oddzielić go miała, przed marami na których zezwłok Baktygula spoczywał. Skłonił się on nisko przed zmarłym, a takoż i niemal namacalnym już majestatem śmiercichy. Trzy raz pokłon oddał, a wraz z nim Morra, Rune, Aranaeth, Aaron i Haruk, który także wokół stosu pogrzebowego się zebrali.

- Kayrdan! - krzyknął Animur w Protosie, co tyle znaczyło, co “pożegnanie”, aleć też “podróż ostatnia”
Czarkę glinianą starzec z ziemi podniósł i ogień w jej wnętrzu rozpalił. Wnet zapach korzenny wokół się rozszedł. Woń grzybni i lasu mrocznego w szarawym snopie dymnym się uniosła. Kołysząc naczyniem na lewo i prawo, by tundurmowy kopeć po całej kolibie roznieść, zaczął Animur wokół mar krążyć. Modlitwę przy tem wznosząc.

- Niech grzmi sława Kaytula!

Pustki Wiecznej i Nieskończonej
Milczącego Stwórcy wszechrzeczy

Gwiazdy głoszą Jego chwałę
A my wraz nimi sławimy to święte imię

Sława temu, który mieszka w nas
Jego szepty sny nasze karmią

Z otchłani swej przemawia, by
Ludzkość wynieść i drogę wskazać

Podnosimy więc głowy, by głośno
Sławić i wielbić Go

Niech grzmi sława Kaytula!

Z ust naszych, z dusz naszych
Sercem i umysłem czcijmy Go

Radujmy się w Nicości Pełnej
Bezkresnej Pustce

Wszak w niej wszystko,
bo z niej wszystko

Niech grzmi sława Kaytula!

- Niech grzmi sława Kaytula! - odpowiadała wespół gromada cała.


- Oto ten on! Baktygul, syn twój! - huczał Animur, kładąc czarkę z wonna tundurmą tuż przy głowie erzahlera - Niech święte Ignysu płomienie, otulą twe ciało. Niech strawią każdy fragment mięśni i kości, by duszę z okowów materii wyzwolić, by na obłokach błogosławionego dymu, mogła powędrować ku bezkresnym równiną Teynechen. Płoń Baktygulu! Niech święty Ignys pożre twą cielesną skorupę! Płoń i zerwij łańcuchy materii!

Animur dał znak, Harukowi, by ten podłożył ogień pod stosem, który uprzednio obficie obsypany został jarikiem. W mig ogniste jęzory zaczęły muskać ciało erzahlera. Trzask przy tem dobywał się głośny, z pożeranych przez płomienie szczap drewna.

Kędy ogień dotarł do rozsypanych umiejętnie przez rusznikarza kopczyków jariku, skwierczenie dało się słyszeć. To właśnie owa tajemnicza substancja, której naturę prawdziwą jedynie zwergowie znają, temperatury nabierała, topiąc się przy tem i rozlewając wokół na podobieństwo rzeki ognistej. Płomienie w mig mocniejsze się stały, żar od stosu buchnął potężny, tak ich wszyscy cofnąć się musieli.

Bladozłociste, nienasycone jęzory zezwłok Baktygula pożerać zaczęły. Skóra od gorąca pękać zaczęła, niczym drewno wysuszone. Tłuszcz przy tem się z odsłoniętych mięśni wytapiał i w buchające płomienie kapał, przez co jeszcze im mocy dodawał.

Proces ów zdawać by się mogło, że przyjemne skojarzenia budzić będzie. Wszak podobnież opasły gymrok na rożnie jest pieczony. I skóra jego najpierw brązowieje, kruszeje, a potem pęka, co obfite jeno ślinienie u wszystkich powoduje. Takoż i tłuszcz się z mięśni jego wytapia i w ogień kapie.

Nikomu tak plugawe skojarzenia do głowy nie przychodziły, bo ciało ludzkie żarowi jarikowemu poddane, okrutny bowiem fetor wydziela. Tak ohydny i dławiący, że nie tylko gardło na popiół on wysusza, ale takoż obfite łzawienie powoduje.

Baktygulowy zezwłok przy tem, jakby jeszcze bardziej cuchnący się zdawał, niźli zazwyczaj to bywa, kędy Kayrdan jest odprawiany.
Coś odrażającego w pospolity trupi fetor wnikało. Coś co plugawe skojarzenia w umysłach pobudzało i z orgiastycznymi zapachami się wiązało. Smród ciał spoconych, które w chuci zaspokajaniu granic żadnych nie znają i każdą nawet najbardziej rozpustną praktykę w czyn wcielają. Fetor kroczy, co językami niezliczonymi do drgawek lubieżnych są doprowadzane. Miazmaty straszliwe, z wagin co spermą samców jurnych ociekają i ciągłego zaspokajania się domagają.
Parszywe wonie o mdłości i konwulsje wszystkich w kolibie zebranych przyprawiały. Nawet Haruk, co shytą się niedawno narodził, dłoń do maski swej przyłożył, by się od wyziewów sparszywiałych odgrodzić.

Dym tłusty i czarny z baktygulowego zezwłoku się dobywał i do otworu niewielkiego, co w dachu uczyniony, ciągnął. Kędy się on z deszczem mieszał, to paskudztwo w nim zawarte w krople przenikało i wraz z niemi na ziemię i całe Rubieżany padało.

Widok to doprawdy upiorny, kędy oleista nawałnica osadę zalewała. Kałuże mroczne wnet wszędy się tworzyły i przerażenie budziły.
Płaczki, co zda się jeszcze przed chwilą nad okrutną śmiercią Baktygula łzy roniły, teraz z najprawdziwszej trwogi, nad losem swoich i całej gromady lamentowały.

Nic z tem zrobić nie można było. Ignys ciało erzahlera do szczętu strawić musiał i przerwać tego nie można było.

W nieskończoność, zdało się że Kayrdan Baktygula trwa. Kędy rab grać przestał, bo lęk nim potężny zawładnął, jak i resztą kompanów jego, ucichły i płaczki. W ciszy niekończącej się, jęzory płomieniste wypalały truchło erzahlera. Smród przy tem, ani na chwilę nie zelżał i nieustannie do płuc wszystkim wnikał i niczem rzeka zatruta, po żyłach się rozlewał.

Kędy więc święty Ignys wygasł wszyscy z ulgą westchnęli. Cisza zaś, co pożegnaniu towarzyszyła, w pełne trwogi i zgryzoty szepty się przerodziła. Każdy bowiem świadomość miał, że jeszcze jeden rytuał tej nocy ich czeka.

Otoka spełnienia się domagała, a smoliste kałuże, co na placu zalegały, dobitny dowód stanowiły, że niezwłocznie przeprowadzić ją trzeba.