Arango

Pan Samuel po wywodach o Wielkiej nocy wielka żałość i pustkę poczuł w żywocie, przeto decyzję o zasiedzieciu przy stole przyjał z wielką aprobata.
Gdy głód pierwszy ugasił (paroma petami przedniej kiełbasy i malutkim półbochenkiem oraz niewielką flaszą węgrzyna) baczyć począł pilnie na wysłańca.
- Zatem waszeć już wojował ? A gdzie to jęsli mozna spytać ? Bo może jacyś znajomi się znajda - rzucił lekkim tonem pewny że rozmowa z takim rycerzem jak ona za fawor musi być przez młodzieńca poczytana.
- Wielki to zaiste respekt nam pan Hetman czyni owym pismem i o pomoc prosząc. A co tam w wielkim świecie przy osobie Jego mości Hetmana słychać ? Bo my to ledwie popasali i nazad trzeba wracać, a człek wiadomości chciwy ?

 

johnkelly

- Ja żem, jeno w poczcie służył, a i to jako umyślny, albo li pisarczyk. - odparł Chmielnicki łypnąwszy okiem, znać, że niezbyt mu taka rola pasuje. - Jego miłość hetman Żółkiewski na nauki mi pozwolił w swym Lwowskim kolegium. - zamilkł i wziął kielich.

--- *** ---

- Jam tutaj. - pan Michał obejrzał się i ujrzał Wojciecha pracowicie i z czułością zajętego konwią wina i pieczystym, które, nie wiadomo skąd, wygospodarował. Pan Michał podparł się pod boki i pokręcił głową.

--- *** ---

- Tedy zdrowie jego miłości hetmana Żółkiewskiego, że waszmości opiekunem jest bom ja przekonanym, że waszmość siła w Rzeczpospolitej rzeczy dokonasz! Zdrowie! - wychylił kielich do dna i rzucił o palenisko, jako w obyczaju. Ten nie pękł tylko odbił się i wpadł w ogień stając w płomieniach. Sosnowski popatrzył na to ze zdumieniem, ale nic nie rzekłszy wzruszył ramionami. Spojrzał na swego gościa, którego twarz, rozświetlona refleksami światła zdawała się gorzeć nadając Chmielnickiemu diabli wygląd. Naraz kielich pękł od gorąca i Jeremi na powrót patrzył w zupełnie ludzkie oblicze Chmielnickiego. Ten poruszył się niespokojnie:
- Waszmość przyglądasz mi się jakbyś na upiora patrzył...
- Wybacz waszmość. Ot, zmęczenie, spraw mnogość doprawione winem sprawiły, żem widział to czegom zobaczyć nie mógł. - odparł Jeremi trochę niezrozumiale i wziąwszy nowy kielich z ręki służącego kiwnął by na powrót napełnić je trunkiem. - Tedy wypijmy za zdrowie pań Kucińskich! Oby zdrowie pani Kucińskiej wróciło, a jeślisz wola Pana naszego taka to niechże ją lekko do siebie weźmie. - Jeremi wzniósł kielich z westchnięciem i opróżnił go. Zaraz potem podstawił go służbie do napełnienia.

 

baltazar

Panu Michałowi zrazu jak zobaczył tego gołowąsa przy misie pełnej jadła i ze szklanicą wina wydał się to frant kuty na cztery kopyta. Jego kompani teraz przegniłą słomę wąchali w ciemnicy a on z pańskiego stołu smakołyki brał pełnymi garściami. Albo mu sam diabeł sprzyjał albo był to Sarmata w czepku rodzony. Jednooki wielkolud z zapobiegliwej szlachty się wywodzący mruknął jeno do Wojciecha

- Bacz waszmość iż fortuna na pstrym koniu jeździ, a ja cię na oku mieć będę jakbyś złych podszeptów chciał posłuchać i co niemądrego zrobić.

***

Do biesiadników zacniejszej kondycji a wieku słuszniejszego powrócił. Toast za tak zacną personę spełnił bo nie godziło się inaczej jak za zdrowie jego miłości hetmana Stefana wypić i gdy wąs sobie kułakiem ocierał jego ślepię obaczyło dziwne zdarzenia źle wróżące na przyszłość. Przeżegnał się aby złe duchy od siebie odegnać jakby jakoweś dybać miały na jego duszę wcale nie taką grzeszną zresztą. Ale strzeżonego Pan Bóg strzeże…

Jako, że z głowy mu ten obraz przedziwny nie chciał wyleźć zwrócił się do imć Samuela bo to także człek był światowy a żołnierz jako i on tedy mógł otwarcie gadać

- A mnie się to Asan wielce nie podoba. Bo niby my pode samą Warszawą jesteśmy a tu gdzie się nie obrócisz to jakieś dziwa się dzieją. A to ktoś na zdrowiu podupada, a to ktoś jakoweś gusła czyni z wolim łbem. Jakby tego mało było to przy spełnianiu toastów takowe rzeczy się dzieją…

- Panie Samuelu widzi mi się że chyba na nas dzisiaj spocznie obowiązek opróżnienia jakiegoś antałku za zdrowie pana hetmana Żółkiewskiego. A ten Rusin to nic a nic mi się nie podoba powiem ci w konfidencji.

Imć Dąbrowicz to takich co słowa na wiatr rzucają nie należał tedy ochoczo się zabrał do opróżniania beczułki węgrzyna w wyżej wspomnianej intencji.

 

Arango

- Prawdę Waćpan prawisz, zły to znak gdy kielich za zdrowie wzniesiony w kawałki nie pęknie - pan Samuel jak każdy żołnierz był nieco przesadny.
- I mi ta impreza coraz mniej do gustu przypada. Co innego szabla hultajstwo zmacać, pogonić czy wyżenąć złego sąsiada. Ale tu czarami, magia i Złym zaczyna trącać - odsapnął i upił łyk z pucharu - polityk tez ze mnie żaden, jam żołnierz do konia i wojaczki zwyczajny.
- A ten Chmielnicki po prawdzie dziwny nieco. Młody a wydaje się frantem na cztery nogi kutym. I ta konfidencja z hetmanem... Dziwne to, słusznie prawisz mości Andrzeju.

Idąc za wzorem pana Dąbrowskiego i on przypiął się do napitku, jeno tyle, że oczu nie spuszczał z nowoprzybyłego. Ech duzo dałby by rzecz ze starościcem po Bożemu jak szlachcie przystoi zakończyć i ku innym sprawom się obrócić.

 

johnkelly

- Tako i pan ojciec mi prawili, że mnie to tylko na oku mieć, a i pasem, jakbym co swawolić poczynał, na prawość nawracać. Jeno na karmazynie, bo to szlacheckiego syna nie godzi się pasem, jako jakiego parobka ze wsi, na gołej ziemi nawracać. - na twarz Wojciecha wypełzł wyraz zadumy, znać, że wspomnienie ojca poruszyło struny jakie. Westchnął.

--- *** ---

- Cóże to, waszmościowie, szepczecie? - pan Sosnowski z kielichem w dłoni i obliczem barwy z lekka od trunku karmazynowej zwrócił się do swych kompanów.
Naraz kielich w kominku trzasł z hukiem od czego aż iskry poszły w komin. Jeremi drgnął, podobnie Chmielnicki, wszyscy wyraczyli ślepia w palenisko kominka jakby co stamtąd wyskoczyć miało.
Sosnowski chciał co rzec, po uśmiechu sądząc w żart jaki sprawę obrócić, ale ujrzał braciszka stojącego przy zejściu z piętra.
- Jaśnie wielmożna pani dziedziczka, Elwira Kucińska, juże w niebiesiech kraj szaty Zbawiciela naszego całuje. Ducha oddała w ciszy i spokoju pogodzona z Bogiem i ludźmi. - braciszek zamaszyście przeżegnał się i zaintonował modlitwę za zmarłych. Jeremi gruchnął na kolana i podjął słowa. Bokiem, przeżegnawszy się, przemknęła na górę do Krystyny Kruczkowska z jedną ze służek.

 

baltazar

Informacja o śmierci pani Elwiry wywołała ciszę w biesiadnej sali. Mnich skutecznie ostudził gorące głowy już, co nieco mających w czubie Sarmatów. Jak jeden mąż wszyscy ci, których ogarniał swym jedynym okiem pan Michał zdjęli z głów kołpaki, magierki czy co inszego tam na szlacheckich łbach mieli. Klęknęli.
Ciszę na chwilę przerwały zgrzyty przesuwanych i szturchanych ław i stołów. Potem ktoś zaintonował modlitwę za duszę zmarłych Oratio pro fidelibus defunctis…

Requiem aeternam dona eis, Domine,
et lux perpetua luceat eis. Requiescant in pace.
Amen.*

Pan Michał nie był biegły w zagadnieniach prawnych a tym bardziej spadkowych na tyle aby określić jak bardzo śmierć wdowy wpłynie na proces odzyskiwania zagarniętych majętności. Natomiast jego doświadczenie podpowiadało mu, iż teraz rzecz będzie się miała więcej w sile szabel niż pism procesowych.

Jak to zwykle bywa śmierć jednych przypomina o tych, których już nie było wśród nas. Tak to się miało i z panem Dąbrowiczem. Wzięło mu się na wspominki pierwej na tych z rodziny, a następnie dawnych towarzyszy spod chorągwi pancernej… I jak to zwykle bywa, bez odbierania czci i szacunku zmarłej gorzałka dalej krążyła między piwniczką, salą biesiadną a wychodkiem… jeno bez radosnych przyśpiewek i buńczucznych a nade wszystko głośnych przechwałek. Przynajmniej w wykonaniu jednookiego wielkoluda tak było.



-------------------------------------------------
*Mam nadzieję, że niczego nie pokręciłem.

 

Arango

- Przebóg - pan Samuel przeżegnał się, lecz Znak Krzyża nie o jego nabożności w wierze świadczyć miał, a raczej o tym, ze jako żołnierz na tyle dziwów zdążyć się napatrzyć , że stał cokolwiek przesądny.
- Teraz to jakiś krewny przechera jak panna nie w latach jest jeszcze majątek w "opiekę" weźmie, dziewczątko do klasztoru wyśle i sam na dobytku siadzie.
Mało to razy tak jest zarówno wśród karmazynów jak i zwykłej szlachty ?
- Trza nam sprawy szybko kończyć... - dorzucił


Chyba że Sosnowski takim opiekunem prawnym wtedy się stanie no to post zmienię.

 

johnkelly

- Waszmościowie wybaczą, ale ja sierotkę odwiedzę... - Sosnowski powstał i ruszył na górę. Tymoteusz doszedł go tuż przy wschodach i zamienił cicho kilka zdań po czym obaj zniknęli. Sosnowski na górze, Tymoteusz w izbie Sosnowskiego.
Po krótkim czasie Tymoteusz wyszedł, rozejrzał się i stanął pode ścianą czekając na wyraźnie na Sosnowskiego bo spoglądał często na wschody.
Chmielnicki do wspominek przyłączył się:
- Wielmożni panowie, i ja przyjaciół w ostatnią drogę prowadzałem gdym przy wielmożnym hetmanie Zółkiewskim służył a teraz wielmożnym hetmanie Koniecpolskim. Aleć lat mam niewiele tedy i wiela opowiedzieć nie mogę. Jednako rzec muszę, iże smutnym to gdy się wojenników na obrazach trumiennych ogląda a nie podle stołu, jako was, waszmościowie... - urwał.
Z piętra zszedł Sosnowski ocierając wąsy. Znać, że wzruszenie udzieliło mu się mocno. Widząc go Chmielnicki poderwał się i na stronie rozmówił. Sosnowski kiwnął głową i uściskał go.
- Waszmościowie! Mości Chmielnicki żegnać się z nami musi.
- Jako rzekłeś, mości Sosnowski. Służba nie drużba, rozkazy mam pilne i choć żałość ogarnia, że pani dziedziczki nie odprowadzę jako należy, jednako cóże robić, kiedy służba Rzeczpospolitej wzywa. Nie turbuj się waszmość, niechże mnie służba poprowadzi. - ostatnie zdanie rzekł do Sosnowskiego. Ten po raz wtóry uściskał Chmielnickiego i nakazał Józwie by ten dopilnował wszystkiego.
Zasiadł przy stole i obsługiwany przez Tymoteusza począł wznosić kielichy i słuchać opowieści towarzyszy samemu raz za razem swoje dorzucając.

--- *** ---

Wieczór był już późny gdy do izby wpadł blady Józwa i ode drzwi krzyknął:
- Panie! Ludzie jakowyś podle bramy stoją!
- Starościcowi?
- Nie wim. Gadają coby waszą wielmożność sprowadzić.
- Tedy, waszmościowie, do bramy. A w gotowości! - wraz, pomimo wypitych trunków, dziarsko się zerwał i pobrawszy od Tymoteusza bandolety, ruszył do drzwi i dalej do bramy.
Spojrzał przez palisadę. Mrowie mu po krzyżu przeszło gdy ujrzał swych gości. Tych było trzech, dwóch konno trzymało pochodnie, trzeci jako woźnica wozu. Mimo światła pochodni nijak było poznać oblicza przyjezdnych, ale po stroju szlacheckim znać było, że to pewnie szlachta. Oblicza zdawały się przed światłem chować. Aleć wóz uwagę przykuwał, a raczej jego ładunek - skrzynia z nabitym nań krzyżem. Znać trumna.
- Wy kto?
- Myśmy z hetmańskiego rozkazania w gościnę do jego wielmożności Jeremiego Sosnowskiego. - głos jakby ze studni.
- Jezu Chrys... - Józwa przeżegnał się.

 

baltazar

Zdawać by się mogło, że jakowyś pomór dosiągł najbliższą okolicę…

Jako i inni imć Michał zebrał z ławy swe zwaliste cielsko i ruszył na majdan. Pomimo tego, iż wlał w gardło swoje niejeden kielich szedł krokiem pewny a niestrachliwym. Będąc mężem nawykłym do wojaczki i do wypitki zabrał swój wojenny moderunek bez zbędnych ceregieli i pierdoletów. Bywało już i tak w jego żołnierskim życiu, że na konie trzeba było wskakiwać jeno w samej koszuli i hajdawerach by do obrony jeno z szabliskiem stawać. A jak to miał szczęście to żupan miał na grzbiecie. Poszedł popatrzeć jacy to straszni goście stoją u bram. Sądząc jednak po bladości oblicza Jóźwy widok musiał być wielce srogi.

Trumna.

Dąbrowicz znak krzyża wykonał i czekał na to co usłyszy od hetmańskich posłańców. Zastanawiając się po jaki licho tutaj z nieboszczykiem ciągnęli.