Nie wiedziała Niestanka za wiele o krześcijańskim Bogu i Synu jego. Poza tym, że poczynił ów Bóg Boską mocą owego Syna w łonie dziewicy, urodził się Chryst takimż berbeciem jako i ten tu katowany, ale jak go krzyżowali, to mężem już był nie dzieckiem. O klechach wiedziała więcej – należało chować przed nimi prosiaki a proso, bo choćby i prosiak nędzny był, a plon lichy, to się połaszczyli zawsze i brać chcieli, że jakoby należne nim.
O dzieciach wiedziała dużo więcej. W tym i to, że krzywda dziecku wyrządzona złem jest najgorszym.
- Bier bachora – wysyczała do skamieniałego Wszewłada, a jej głos nijak nie przypominał ludzkiego. Bardziej syk rozjuszonego żbika, albo dziwożony w krzach ukrytej.
W ręku dziewczyny błysnął nóż. Wiedziała, że ona oderwać przybitego już dziecka nie zdoła, opadną ją, lubo zgonią zaraz, gdy jej oddechu zbraknie. Wielki Wszewład to co innego, stratuje kmieci jak tur i w ciemność zbieży, nim się ogarną i pojmą co na nich wpadło. A ona klechą się zajmie.
Grzech to, oczywiście, na personę duchowną rękę podnieść bezbożnie. Lecz czy Chryst przypadkiem na krzyżu nie skonał za grzechy ludów wszelakich, w tym i za malutką duszę Niestanki? Może i nie utrzyma katabasa długo, ale dość, by dać Wszewładowi potrzebne chwile. A z ostrzem na gardle inaczej się gada.
- Nuże – popędziła wielkoluda. Dała krok w bok i… zniknęła. Stała tam jeszcze przed momentem, a nagle jej nie było. Gdy wytężył Wszewład wzrok, mógł dostrzec małą, ciemną figurkę, sunącą bezszelestnie krawędzią zarośli w stronę klechy. Pojawiała się i znikała, jakby się cienie do niej kleiły, jakby las okrywał jej postać płaszczem utkanym z zieloności i mroku, zakrywając przed ludzkimi oczyma.

To co miało miejsce, przyniosło Wszewładowi zaskoczenie i wzburzenie. W pierwszej chwili - gdy nie mógł na trzeźwo przemyśleć tego, co robił, gotów był przekląć Niestankę. Jego zamiary doprowadziły do pogorszenia tego, co się działo. I teraz ciężko było ocenić, co Wszewład miał zrobić. Pozostać wśród leśnych cieni? To by było jego sercu najbliższe. Z drugiej strony, nastawiony był na ratowanie dziecka. Ale jeszcze Niestanka! Nawet jeśli nie prosiła o to i umiała sobie sama poradzić, nic nie mogła poradzić na to że Wszewład uznał ochronę tej dziewczyny za nieustającą powinność. Nie spodziewał się że na tak przerażający widok, owa niezbyt potężna niewiasta odważy się wyskoczyć na polanę. Sam by się nie odważył, wszak miał uderzyć z cienia, chciał schwytać drania trzymającego dziecko.

Szybkie myślenie. Wszewład weźmie tego z dzieckiem - oni wezmą Niestankę. Oddadzą ją i dziecko za towarzysza? Zabiją Niestankę?
Usłyszał odgłosy z tyłu. Kolejni prześladowcy? Nie, to Jaksa! Całe szczęście. Wszewład uznał że jednak uderzy na łotrów z tyłu. W stronę Jaksy szepnął, nie wiadomo czy jego głos był słyszalny, ale dawał znaki rękami. W owej chwili był zbyt wzburzony i nie był w stanie uzmysłowić sobie, że mówi do rycerza - a więc do kogoś, kto może nie chcieć słuchać czegoś co brzmi jak rozkazy od człowieka znikąd.
-Ej! Ja ich tak - tutaj wykonał rękami ruch okrężny - a ty ich tak! - Tutaj ruszył pięścią do przodu. Nie czekając, postanowił zakraść się - zależało mu raczej na prędkości niźli na utrzymaniu się w cieniu - złapać tego z dzieckiem, unieruchomić i przystawić mu jakieś ostre narzędzie do gardła. Sięgnął po swój lichy nóż i wyruszył naokoło polany, chcąc wyskoczyć i podbiec najbliżej kmiecia z dzieckiem.

Wszystkie gwiazdy zobaczyła, w których ponoć los ludzki zapisany, nim jej krew oczy zalała. Leżała twarzą w ściółce, a katabas i jego przyboczny szarpali się o włócznię.

Po prawdzie, to plan odwrócenia uwagi został wypełniony, szczegóły były nieistotne, a rozcięta skóra się zrasta.

Niestanka pozbierała się w sobie, odczekała na odpowiednią chwilę i zerwała się, by pomknąć pod osłonę najbliższych zarośli.

Wszyscy

Nikt chyba, ni banda kmieci, ni bohaterowie tej opowieści nie wyobrażali sobie, że wieczór ten wydłuży się nienaturalnie, nie zapisze się w annałach historii jako najspokojniejszy. Jedni zechcieli zmrużyć oko po trudach podróży, drudzy okrutnie czcić tajemną władzę, która widać wzięła pod swe skrzydło nawet mieszkańców Górzyc, a ponoć najbliżej wysuniętego przyczółka ludzkiej myśli i kultury. Nikomu zaś plany nie układały się podług rozmaitych wyobrażeń.

Ledwo wstąpili w otchłań puszczy, a piach w oczy kłuł, rozpaczliwy krzyk wibrował w uszach doprowadzając do granic szaleństwa.

Bełt przeciął powietrze i utkwił w prawym ramieniu włócznika, który siłował się ze swoim towarzyszem. Moc pocisku wybiła go z tej potyczki, a oniemiały przez chwile mężczyzna, ten zwany 'wielebnym', mamrotał coś pod nosem, niczym jakowyś golem z włócznią w ręku wpatrując się w ciemniejące dla niego sylwetki drzew. Wykorzystując jego nieuwagę, Niestanka chciała trzeźwo wyrwać się, zniknąć ponownie w ciemnych zakamarkach lasu. Uniosła się, zatoczyła niedbale, ruszyła w niewiadomą stronę, lecz nie uszła daleko, gdy na ziemię znów sprowadził ją ktoś. Sztychem włóczni pchnął ją drugi, przerażony włócznik. Bełkotał coś głośno i ze strachem, wziął głęboki zamach, ostrze zalśniło w blaskach pochodni.

Wszewład, nie będąc pewny, czy Jaksa wyrozumiał cokolwiek z jego gestów, pomknął śladami Niestanki i lada moment znalazł się po drugiej stronie polany. Dwóch kmieci stojących przy kapliczce trwożnie przyglądało się zamieszaniu, które z sekundy na sekundę przybierało dla nich coraz bardziej niekorzystny obrót. Może i mieli zamysł umknąć stąd jak najprędzej i jak najdalej, lecz do akcji wkroczył Wszewład. Chcąc dorwać kata i oprawcę, zapomniał o drugim mężczyźnie, mniejszym, wzrostem równym bohaterowi. Pięść kmiecia musnęła tylko szczękę Wszewłada, lecz to wystarczyło, aby zbić go z pantałyku. Dorwanie oprawcy nie wchodziło teraz w grę, bo dwie równoważne siły runęła na glebę, spięły się w srogich zapasach.

Niestankę ogarnęło dziwne uczucie. Widziała błyszczące ostrze, jednako patrząc na przelatujące przed oczyma obrazy. Ojca, rodzeństwa, rodzinnych stron - najpiękniejsze co miała. Nim jednak ostatni oddech wyrwał jej się z piersi, a dzida tknęła gorących trzewi, włócznik zastygł w bezruchu, buchając z rozwartej gęby krwią, krztusząc się nią i charkając paskudnie. Gdy obalił się tuż obok niej, nad leżącą w ściółce dziewczyną górowała potężna postać jednookiego Ratomira, który jednym, silnym gestem wydarł toporzysko z pleców zaszlachtowanego przeciwnika. Strugi obcej krwi splamiły strój i czuprynę oniemiałej dziewczyny. Mężczyzna podał jej szeroką dłoń, a kiedy wdrapywała się po muskularnym ramieniu, czuła silne, przyjemne ciepło bijące od gigantycznej postaci Ratomira, nienaturalne wręcz, pomimo grubej kolczugi okalającej jego ciało.
Wojownikowi widać nie spieszyło się, bo i nie było już z kim walczyć. Jeden martwy, drugi wrzeszczący z bólu z wystającym z ramienia bełtem. Trzeci mocujący się w krzakach z Wszewładem. Wielebny i kat, nie myśląc widać o ucieczce, zbili się przy kapliczce. Ten większy chwycił podarowaną przez starca włócznię, nastawił ją niepewnie w kierunku nadchodzących bohaterów. Wielebny zaś brutalnie zerwał dziecinę z kaplicy, nóż przystawił jej do gardła.
Zmasakrowana rączka zwisała jej niedbale, kalając niewinną krwią szmaty wielebnego.
- Ani kroku dalej kmioty, bo rozerwę na strzępy bachora! - zawył starzec, plując śliną z rozgoryczenia.

- Wy głupcy! - darł się wielebny - Wszyscy zdechniemy, panowie wyrżną nas, nabiją na pal, wisieć będziem wszyscy! WSZYSCY! To dziecko MUSI umrzeć, odejdźcie i pozwólcie dokończyć rytuał. Co wam po jednym bachorze, no co?! O, wielcy! - zwrócił się w stronę głuchego lasu, jakby pomiędzy drzewami czuwali milczący obserwatorzy - widzicie, że chcę! Że chęci mam, aby ocalić wieś! Zlitujcie się nad nami wszystkimi, litościii! - płakał, gęste łzy lały się do jego ust, kiedy kontunuował mowę, która przerodziła się w niezrozumiały bełkot. Bohaterowie nie mają zbyt wiele czasu, ostry nóż kręci się wokół kwilącego dziecięcia, ostrze raz za razem muska delikatną istotkę. Ratomir ruszył z miejsca, lecz nie zdąży unieść toporzyska, a pokonać wcześniej włócznika. Niestanka nie ominie ostrza, którym grozi jej śmiertelnie wystraszony kmieć, co jednak wytrwale oddziela ją od wielebnego. To Jaksa na czas może zadecydować o losie tej sytuacji, lecz klecha macha dzieciną we wszystkie strony - potrzeba tu precyzyjnego uderzenia.

Wszewład

Zęby wszewłada dziko wbiły się w szyję kotłującego się z nim mężczyzny. Ten zawył z boleści, wyrwał się z objęć agresora, z krzykiem odtoczył na bok, uciskając plującą krwią ranę. Smak ludzkiej juchy wzbudza w człowieku nieznane wcześniej emocje. Wszewład w bojowym szale uniósł się na równe nogi i spostrzegł, że resztkę nieludzkiej furii musi wyładować - na leżącym, bądź tym, którzy stoją przy kapliczce.